sobota, 27 grudnia 2014

Endorfiny, kop i kolka

MARCIN ORLIŃSKI „Tętno”, SPP O/Łódź, Dom Literatury, Łódź 2014

56 wierszy z toposem biegania. Od razu wyświetliła mi się fraza poetki Nosowskiej: „Przed siebie biec / by pozbyć się sił / czasem tak mi wstyd”.

Potem przed moimi oczami przebiegła od razu: polska i zagraniczna elita polityczna, celebryci, ulubiony „obiektywny” dziennikarz, zaprzyjaźniony krytyk, który obiecał zrecenzować moją książkę i serdeczny kumpel z ławki, który obiecał oddzwonić. Nie muszę dodawać, że wszyscy pławili się w endorfinach.
Nic to, na bok uprzedzenia. „Pot, krew i łzy. Więc biegniesz. Łykasz te wszystkie początki, / popijasz wodą.” - deklaruje nam warszawski poeta. Bieganie jest odpowiedzią na pytanie: „jak żyć?” Możliwe, że na każde.

Wykłady z filozofii joggingu? Ból łydy jako sens życia. „Pokochaj barwę asfaltu”; „Przywitaj z zawrotami głowy i halucynacjami. Kilka godzin biegania daje kopa, o jakim nie śniło się filozofom...”. Dodajmy, że Marcin Orliński skończył filozofię na UW.

A może te wiersze o bieganiu to wielka metafora? Może nie chodzi o bieganie, a o zajęcie się życiem, sobą, nieużalanie się. Źródłem szczęścia jest zmęczenie. Truchtaj, zakreślaj coraz większe koła?
Na stronie siódmej znajduję wyznanie ateisty-uciekiniera od Boga. Interesująco poetycko jest w wierszu „W drugą stronę”. W tych krótkich wersach jest sporo podręcznika psychologii. Bieganie jako środkowy palec, bieganie „na przekór”. W „Wiośnie” zwraca uwagę aliteracja „Odór w tonacji G-dur” i o tym, że nie musimy być źli, na pewno ktoś nas w tym wyręczy. Kupuję tę myśl!
Biegnąc dalej: jest trochę „nowoczesnej” poezji z newsów, są filozofowie wobec głodu i zimne piwo wobec obecności ambasadorów. Aha, jeszcze historyjka z paszportem. Jest! Błysnęło! W wierszu o „możliwościach”: „Karuzele mnie nie kręcą”. A dalej to już pełne światło. Wiersz „Rekrutacja” - bez zbędnej frazy. Młody wkurzony szukający pracy, w garniturku, nagle rozpinający kołnierz i poluźniający krawat. „Coś wzięło się / za mnie i się po mnie przeszło.” Klasa.
Przyjemna jest „Próżnia” filozoficzna, ironiczna, z fajną puentą. Jeśli dobrze rozkminiam „Darmowe minuty” są o natręctwie poezji. Poezja jako akwizytor, wciskający nam tani kredyt.
Marcin raz jest uważnym obserwatorem np. gdy widzi znikanie zawodów typu: szewc, zegarmistrz, raz zbyt niebezpiecznie zbliża się do bon motów w stylu Coelho.
Z zaciekawieniem czytałem wiersze „Podmiot” i „Imiona” („Jakie lepiej wybrać? Nowoczesne, tradycyjne?” Miron? Wisława?). Ze wzruszeniem ramion np. „Ekran” („czułość” z puenty – ograna), ze smutkiem wiersz „Edukacja”, bo to o klęsce nauczycielskiej. Orliński sięga tu po przekleństwo do „Drogiego profesora”, poczułem je osobiście.
W „Językach obcych” obok fajnych konstatacji jest wtręt polityczny, że wykrzykiwanie haseł narodowych ma się nijak do patriotyzmu. A następny wiersz („Pierwszy wiersz o miłości”) to już w ogóle Maria Peszek i Gaz.Wyb. Dostaje się kościołowi, „który pieprzy dzieci, błogosławi czołgi i rozkrada ziemię, tę ziemię.” Kolka mnie złapała od tego wiersza i skurcz, i musiałem odłożyć książkę na jakiś czas. 
„Państwo Środka” jest w porządku. Przebiegnięcie się przez miasto, dało przebudzenie: wszystko jest chińskie. I przyglądamy się „metce tego pięknego wieczoru” z niedowierzaniem. I wiersz „Kolano” czyta się bardzo przyjemnie.
Podoba mi się jak Marcin parafrazuje tuwimowskie „Do krytyków” i jak zajmująco opowiada o swoich wątpliwościach pisarskich: „Po przeczytaniu kilkuset tomów / wierszy nie wiem już, czym jest poezja. Zapewne wszystkim po trochu: igraszką, polityką, a także // flirtem i kłótnią.” Lekturę tego wiersza polecam serdecznie wszystkim, szczególnie piszącym. Przedostatni wiersz niech przeczytają fani wulgaryzmów.
W ostatnim poeta się zatrzymuje. Przecież w końcu taka jest rola poezji. Zatrzymywać.

sobota, 20 grudnia 2014

Coś, co cię przeżyje

LESERS BEND "LUDZIE WĘDROWNI", Genital Sector Music 2014.



Poprzednią płytę Lesersów zdobiła  minimalistyczna okładka. Świetnie pasująca do gitarowego zgiełku. Zespół wpatrzony w horyzont. W nic. Koncept najnowszej płyty (grafika autorstwa Carasa Ionuta rumuńskiego artysty, który używa Photoshopa, by kreować niezwykłe obrazy) jest znów prześwietny.

Zespół złagodził brzmienie - nie ma już ekspresyjnych eksperymentów, jest gitarowa melodyjność, impresyjność, surrealna mgła, uniesienie. Są dobre melodie i to, co znakiem rozpoznawczym zespołu: przestrzenie jak widok z połonin.

Poetyckie teksty Łukasza Jarosza (dla niewtajemniczonych: poety, nagrodzonego Nagrodą im.Wisławy Szymborskiej) tworzą intensywny przekaz. Laitmotivem jest wędrówka. Metafora życia jako stąpania krok po kroku. Powtarzalność, zmęczenie. Cudowna, piękne.

W ciele jak w bursztynie
coś, co cię przeżyje.


Utwór nr 2: "Jak chmura, które sunie kiedy śpisz." - Lesers Bend prosi się o radiowy eter. Rzecz o ogniu, który nas strawi. Jakieś dalekie skojarzenie z Heyem (Hey też sięgnął po Stachurę w "Zobaczysz").
Podobnie utwór "Zasłona", z dobrą, czujną, młócką perkusji. Pełnia życia, wiatr-wariat, ostre światło. "Niech trwa, niech gna, niech lśni"

Jarosz tworzy teksty piosenek nakładając na siebie wielokrotnie słowa klisze: sen, droga, niebo, życie, chmura. Niczym zmiana układanki w kalejdoskopie (jeśli ktoś pamięta z dzieciństwa taką zabawkę). Poruszamy się ponad czas, poza czas. "Życie skryte w rzeczach małych, kruche jak papierowe gniazdo os". Są rzeczy ważne: miłość i śmiech dziecka, reszta daremna.

Oprócz rockowego zgiełku na płycie jest trochę spokoju. Właściwie to od spokoju zaczynamy: jest dostojnie, akustycznie, na szczęście pieśń się przeobraża. Równie zaskakująco brzmi nr 5: "Motyw" (jak jakaś piosenka przy ognisku, pastorałka Bractwa Kurkowego, czy stara piosenka zespołu Skaldowie z poetyckiego wczesnego okresu).

życie chwilowe jak motyw,
jak ruch pędzla nad obrazem

Instrumentalne "Cyklameny" - piękny ambientowy oddech - wizja raju, a może tylko podróży do jakiejś genialnej dolinki górskiej, samotni, polany w lesie?

Świetna jest "Europa" z liryczną aurą, czuciem w płucach. Gitara tka tu piękny wzór. Trochę Świetlikowo.
Utwór "Biel", szybszy, punkowy, smutnie ostateczny, przejmujący, świetny do wykrzyczenia swoich emocji, do rzucenia się w młyn.

Mój ulubiony utwór to "Lustra", gdzie wokalista Radek Ozga śpiewa drapieżniej, a refren przypomniał mi ostry przekaz zespołu Trupia Czaszka (z wokalem Tomasza Budzyńskiego) i teksty księdza Józefa Baki ("świat, bałamut")...
Smutek przemijania, "mały jak kamyk ból", natrętne szyderstwo, które nas umniejsza: "Król, cesarz, błazen obdarty z marzeń / Jak na ziemi żmija życie się zwija. / Zrobiony ze złota, zlepiony z błota. / Życia pozbawiony, ze złota zlepiony". Polecam ponieść się szalonemu rytmowi.

Przecudnie brzmi "Gdziekolwiek" do słów Edwarda Stachury. Gitarowe pejzaże, niezwykłe jak to, gdy o świcie podnosi się mgła, albo gdy wyłączą światło i stajemy bezradni, jakby całe dekoracje okazywały się z tektury. Gdy wszystko nagle jest inne niż się wydawało. "Jabłka na czereśni".

Mistyczne, trochę patetyczne (kosmiczny początek) są "Pozycje". Powtarzane zaklęcie, modlitwa. Crescendo i amen.

czwartek, 11 grudnia 2014

Zaczynam się łbem

LAO CHE, ŁÓDŹ - KLUB WYTWÓRNIA, 5.12.2014

Lao Che to mój faworyt. Nieprzypadkowo fragment piosenki zdobił jako motto moją książkę "Przecieki z góry". Piosenki znane na pamięć, warto raz na jakiś czas wykrzyczeć. Zimowy wieczór to idealny czas. Piękne miejsce - łódzki klub Wytwórnia. Spięty w świetnej formie. Repertuar przekrojowy: "Gospel"/"Prąd..."/"Soundtrack" + nowe piosenki z zapowiadanej na marzec płyty "Dzieciom". Wszystko bezkrytycznie kupuję. Z nowych rzeczy zwróciły uwagę "Wojenka" i utwór do słów Władysława Broniewskiego: "Bar pod zdechłym psem". Ze starych dobrze znanych - najgenialniej zabrzmiało "Jestem psem" - dynamiczny, agresywny, rapowany numer oraz mój ulubiony - "Govindam" - piosenka o Ziemi. Utwory z "Gospel", a szczególnie zaczynający się od "Nie będę do pana telefonował..." to już klasyka gatunku i kto nie zna ten trąba.
(FOT: Piotr Ciebiada)

Recenzja płyty Soundtrack. 

poniedziałek, 8 grudnia 2014

Bakłażan! Bakłażan! Piotr Przybyła zwyciezcą XX Konkursu Bierezina















"Bowiem wariować zacząłem w Łodzi. Numerek z szatni, głupi żarcik losu: czterdzieści i cztery" (parafrazując MŚ)

FESTIWAL PULS LITERATURY. ŁÓDŹ. DOM LITERATURY. SOBOTA 6.12.2014.

XX, jubileuszowy Ogólnopolski Konkurs Poetycki im. Jacka Bierezina. Spotkanie z poetami, znajomymi i nieznajomymi. Znajdowanie twierdzącej odpowiedzi na pytanie czy warto pisać? Słuchanie wierszy debiutantów, słuchanie dziwnych wierszy, dłuuugich wierszy, przysłuchiwanie się rozmowom o poezji.

Z Festiwalu Puls Literatury przywożę sporo książek, w tym: przepiękną antologię z wierszami laureatów dwudziestu edycji pt. "Dzikie dzieci", nową książkę Izy Kawczyńskiej, Marcina Badury, Marcina Orlińskiego i jeszcze kilka innych...

Laureatem XX OKP im.Jacka Bierezina został Piotr Przybyła z Karpacza. Jako jedyny mówił swoje wiersze z pamięci. Były intrygujące, surrealne. Zahipnotyzowały widownię, która skandowała fragment jego wiersza: "bakłażan bakłażan". Nagrodę specjalną zdobył Michał Pranke z Torunia.



Piotr Przybyła - zwycięzca XX OKP im.J.Bierezina


Nagrodzeni w TJW

Autorzy nowych książek - Marcin Badura i Marcin Orliński w ogniu pytań
 Marii Magdaleny Beszterdy.

   Magdalena Gałkowska
  Nagrodzeni w Konkursie Krytyczno-literackim  - jurorzy w TJW

   Anna Kałuża czyta werdykt XX OKP, Karol Maliszewski, Zdzisław Jaskuła, Andrzej Sosnowski

   Przemek Owczarek
Gratulacje na laureata

 Uczestnicy TJW: Radosław Sączek, Marcin Niemirowicz, Piotr Gajda, Krzysztof Grzelak, Małgorzata Syrek, Jakub Sajkowski, Krzysztof Bąk, Marcin Kleinszmidt, Wit Pietrzak, Michał Pranke, Jakub Malinowski, Sławomir Nowak, Martyna Romanowicz, Barbara Baron, Agnieszka Klara Tarnowska, Jan Rojewski, Izabela Raducka, Aneta Bryzek, Urszula Kulbacka, ...? Korzeniowski, Piotr Przybyła, Wojciech Kądziela, Kacper Płusa, Zdzisław Muchowicz, Robert Kania, Dominika Kaszuba, 
Krzysztof Kleszcz, Henryk Zasławski.

 R.I.P. Rap wystąpił na zakończenie

Paweł Tomanek

 
 Szczepan Kopyt

 Widownia

Przemysław Witkowski