środa, 16 grudnia 2015

Radosław Jurczak z Bierezinem

Na zdjęciu: Marcin Mokry, Marcin Tomczak, Radosław Jurczak, Maciej Robert i Wojciech Bonowicz


12 grudnia 2015: 9 godzin w Domu Literatury. Najpierw spotkanie z Marcinem Zegadło, autorem książki "Hermann Brunner i jego rzeźnia" i Edwardem Pasewiczem - autorem książki "Och, Mitochondria". Następnie wystąpili: Ben Borek, Sophie Collins, Nathan Hamilton, Agnes Lehoczky, Wojciech Bonowicz, Małgorzata Lebda, Elżbieta Wójcik-Leese, Adam Zdrodowski, a także "Seryjni Poeci": Wojciech Brzoska, Adam Kaczanowski, Bartłomiej Majzel, Marcin Orliński. 
Justyna Sobolewska przepytywała Michała Cichego, autora książki "Zawsze jest dzisiaj". Potem: Turniej Jednego Wiersza „O czekan Jacka Bierezina”, który wygrał Tomasz Bąk. Nagrodzono też: Dawida Koteję, Piotra Przybyłę, Radosława Jurczaka i Kacpra Płusę. Energetyczny, udany koncert dali Brzoska/Gawroński. Zaprezentowali się laureaci XX edycji Bierezina – Piotr Przybyła i Michał Pranke. Wreszcie rozstrzygnięto XXI OKP im. Jacka Bierezina. Zwycięzcą został: Radosław Jurczak z Łomianek. Nagrodę specjalną zaś otrzymał Marcin Tomczak z Ostrołęki. Nagrodę Publiczności zaś Marcin Mokry z Gliwic. Nominowani byli: Karol Ketzer, Kamil Kwieciński, Piotr Machul, Paweł Nowakowski i Ida Siechowicz.




Brzoska/Gawroński



piątek, 11 grudnia 2015

Patron pustych kartridży. Beżowe wideo, fikuśny halogen.

Piotr Przybyła „Apokalipsa. After party", Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Oddział w Łodzi, Dom Literatury w Łodzi, Łódź, 2015


"Poezja ocala mikroczip i macierzankę." - twierdzi Piotr Przybyła w jednym z wierszy. Drwiąco, ale to bardziej takie "wiesz, rozumiesz". 
Chociaż górnolotnej poezji, nadętej i pełnej patosu, te wiersze robią kuku. Poezję owiędle melancholijną - suchy krzak - poeta z Karpacza owija bawełną termoizolacyjną i naciąga na nią maskę Jasia Fasoli. Poezji, na której tyle osadu od szlugów i kaw, robi bolesne czyszczenie z odkamienianiem. Ze słów robi wzorki, wpada w bełkot perlisty, w głupawkę przedegzaminacyjną, groteskę i nicnaserio.
Czy to odreagowanie przez  dorysowywanie wąsów Mona Lisie? Krzyczenie "Mamo, ja wariat!"? Czy to zmęczenie formą? Czy można tak krzywym zwierciadłem zarządzić prostowanie krzywego świata? Czy to jakaś niezgoda na spętanie konwencją przez wtykanie piórek w sznurki na przegubach? Czy to metoda tkwiąca w szaleństwie jak nóż w brzuchu lub wystająca jak brzuch w nożu? Czy to wietrzenie zatęchłych formuł?

Zasłużony zwycięzca zeszłorocznego Konkursu im. Jacka Bierezina w Łodzi, swoje wiersze przedstawia z pamięci. Już ta forma ekspresji wyróżniała go spośród autorów. Ale i frazy są rozpoznawalne, niezwykłe, szalone, rozhulane. W pierwszej chwili zdają się być wygłupem. Ale to nie tak. Po wnikliwej lekturze te wiersze wydają się absolutnie przejmujące i mocne.

Przede wszystkim są na serio. To wiersze o utracie. To zagłuszenia bólu purnonsensem, chowanie się za grubą filcową zasłoną wariactwa, gadania. Radzenie sobie ze światem przez rozpylenie wokół niedorzeczności. Budowanie pięter absurdu, by oglądać z tej wysokości maleńki, śmieszny świat.

zaakceptowałem stratę i mogę opowiadać o niej anegdotki, co nie mają końca, / w których pustka zyskuje, ubrana pod mikroskopem w wydmę dostojną jak pantera”

Czy to są covery wiersza Justyny Bargielskiej, bo do takiej inspiracji zdaje się przyznawać mimochodem? Zapewne jest tu „bolesne lubienie świata” z „Dwóch fiatów” lub z „Obsoletek”. Ten rodzaj czarnego humoru. Autor zestawia modlitwy w imieniu nienarodzonych dzieci z wędzoną flądrą, smutek z gwiezdnym pyłem, śmierć z fioletowym nietoperzem.
Ileż w tym tomie strwożonych fraz: np.: „mój syn odchodzi ode mnie”, przez które zaraz przebiega tabun pędzących słów: „ale to nie jest wiersz o śmierci, tylko o ciecierzycy, która zostaje – i to jest piękne, to jest piękne jak plaża pełna kamieni, zielarki dotykające roszpunkę na monitorze LED (mimo kurzu);” albo „zdradź, jaka satelita, skoro bierzesz leki przeciw przytulaniu ręczników forte, a w reklamie zapewniano, że po tym normalnie się wraca do pustego domu (jak do siebie, pod plakat Kurta Cobaina).”
Ileż tu fraz, w których rozpacz nieustannie będzie wychodzić zza węgła: ta znana z książki Bargielskiej: „Yasne, yasne (…) Y yedli, y nasycili się”, czy „ Chcę teraz spędzić tysiąc lat sama ze swoją laleczką na dnie brudnej rzeki.”
U Przybyły znajdziemy sporo takich rozwiązań: „nucę love me tender, love me sweet, gdy tutaj otwiera się ziemia.”; „taka pociecha. bierzcie i jedźcie z tego wszyscy”; „moja wpadka. kamieniu, naprawdę nie obwiniaj się o to.”

Dla mnie kultową stała się fraza:  „i obiecuję: nigdy nie wypowiem już słowa abażur, powtarzać / za to będę w nieskończoność słowo bakłażan, a kto nada temu / sens, tego nazwę swoim ojcem, dziwnym i nieobecnym". Splecione w niej jest idealnie hiobowe cierpienie z groteskowym pięknem.

Takiego pomieszania surrealnych majaków i widoków otwartej rany jest tu dużo: „zapping to jedyne, co mam, wcześniej był ping pong”; i zostaję świętym, patronem pustych kartridży”; dookoła plażowanie martwych wielorybów”; "Giżycko jest dla everyone podobnie dziecięce firanki pokryte lękiem". Albo strzałów znienacka: „chciałbym, żebyś została moją córką, którą przeprowadziłbym przez świat gier komputerowych, kapryśną (tyci, tyci).”

A arsenał przybyłowych przedmiotów: abażur, bakłażan, fikuśny halogen, beżowe wideo? Zacząłem je wielbić. Słowa-fetysze, indiańskie totemy, wokół których odbywa się euforyczny taniec. Metaforze "budyń wtarty w niepamięć much" można byłoby założyć fanpage na Facebooku. Frazie: "Krokodyl Filip puszcza do niego ciekawskie oczko (na rosole, cyklopa)" zaś zapewne patronują literki WTF.

Ciekawa jest rola geografii w tej poezji. Ileż w tych wierszach jest tyle szpilek z Map Google'a! Nie spotkałem w żadnej książce tylu nazw geograficznych: New Jersey, Szczecin, Emaus, Wrocław, Opole, Katowice, Giżycko, Missisipi, Morze Bałtyckie, Radzyń Podlaski (dwukrotnie!), Hiroszima, Lublin, Oklahoma, Kielce, Bangladesz, woj.dolnośląskie, Stara Rawa, Księża Wola, San Paulo, Katowice, Nowa Huta, Laponia, Katowice, wreszcie fikcyjne wymarłe miasto Zwietrzałe Perfumy Górne... Jest jeszcze Dwór w Ożarowie na znaczku pocztowym. Jakbym słyszał internetowe zaklęcie „wpisujcie miasta!

„Apokalipsa. After party” składa się z 33 części zaczynających się od "i" - mamy więc dla przykładu: "i wyruszam, i jestem, i potrzebuję, i zostaje, i uciekam..." i 5 wierszy napisanych odrobinę inaczej. Polecam je wszystkim, którzy lubią ruszać brwiami, skrzywiać głowę. Dla tych, którzy poezję postrzegają jako gaj oliwny, czerwony dywan, dostojeństwo - ostrzegam, może to być nie do wytrzymania. Bo to jazda na deskorolce po poręczach i krawężnikach. W Radzyniu Podlaskim!