Nominacje do Nagrody Orfeusz 2014

NOMINOWANO 20 KSIĄŻEK DO NAGRODY ORFEUSZA
25 kwietnia w Domu Literatury w Warszawie jury III edycji Nagrody im. K. I. Gałczyńskiego ORFEUSZ za najlepszy tom poetycki roku, w składzie: Jan Stolarczyk (przewodniczący), Tomasz Burek, prof. Wojciech Kudyba, prof. Wojciech Ligęza i Feliks Netz, po zapoznaniu się ze 184 zgłoszonymi tomikami wierszy, postanowiło nominować do nagrody 20 z nich (kolejność alfabetyczna):
1. Miłosz Biedrzycki, Porumb, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań 2013
2. Wojciech Bonowicz, Echa, Biuro Literackie, Wrocław 2013
3. Przemysław Dakowicz, Teoria wiersza polskiego, Biblioteka „Toposu”, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2013
4. Janusz Drzewucki, Dwanaście dni, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2013
5. Tadeusz Dąbrowski, Pomiędzy, Wydawnictwo a5, Kraków 2013
6. Mirosław Dzień, Linia, Biblioteka „Toposu”, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2013
7. Leszek Elektorowicz, Juwenilia i senilia, Księgarnia Akademicka, seria Krakowska Biblioteka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Kraków 2013
8. Anna Frajlich, Łodzią jest i jest przystanią, Wydawnictwo FORMA, Szczecin, Bezrzecze 2013
9. Julia Hartwig, Zapisane, Wydawnictwo a5, Kraków 2013
10. Bogdan Jaremin, Treny lipca, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2013
11. Krzysztof Karasek, Słoneczna balia dzieciństwa, Biblioteka „Toposu”, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2013/ Instytut Mikołowski, Mikołów 2013
12. Józef Kurylak, Ciemna głęboka woda bez Boga, Wydawnictwo Lisia Góra, Rzeszów 2013
13. Małgorzata Lebda, Granica lasu, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań 2013
14. Krzysztof Lisowski, Poematy i wiersze do czytania na głos, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań 2013
15. Leszek Aleksander Moczulski, Kartki na wodzie, Biblioteka „Toposu”, Towarzystwo Przyjaciół Sopotu, Sopot 2013
16. Łukasz Nicpan, Do czytającej list, Wydawnictwo VEDA, Warszawa 2013
17. Andrzej Niewiadomski, Kapsle i etykietki, Instytut Mikołowski, Mikołów 2013
18. Aleksandra Słowik, Pomiędzy kwartałami śpieszył się i zwlekał, Oficyna Wydawnicza Łośgraf, Warszawa 2013
19. Beata Szymańska, Złota godzina, Księgarnia Akademicka, seria Krakowska Biblioteka Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Kraków 2013
20. Adam Waga, Chromając, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2013

W kategorii ORFEUSZ MAZURSKI jury nominowało trzy tomiki poetyckie:
1. Jan Jegliński, Trojaki, Radio 5, Suwałki 2013
2. Mariola Kruszewska, Wczoraj czyli dziś, Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury, Białystok 2013
3. Dominika Lewicka-Klucznik, Samopas, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2013
6 czerwca jury wyłoni finałową piątkę poetów nominowanych do nagrody. Laureat otrzyma 20 tys. zł i granitową statuetkę autorstwa Rafała Strumiłły a laureat Orfeusza Mazurskiego – 5 tys. zł. Uroczysta gala wręczenia nagrody odbędzie się 28 czerwca w Muzeum K. I. Gałczyńskiego w Praniu. Uroczystość zwieńczy monodram Bal u Salomona według poematu Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w wykonaniu Andrzeja Pieczyńskiego.

Zmarł Tadeusz Różewicz

Dziś, 24 kwietnia, zmarł wybitny poeta Tadeusz Różewicz.

Tadeusz Różewicz- Pisałem

Pisałem
chwilę albo godzinę
wieczór noc
ogarniał mnie gniew
drżałem albo niemy
siedziałem obok siebie
oczy zachodziły mi łzami
pisałem już bardzo długo
nagle spostrzegłem
że nie mam w ręku pióra

Dąbrowski z Nagrodą Literacką m.st.Warszawy

Wiesław Myśliwski otrzymał w środę Nagrodę Literacką m. st. Warszawy w kategorii  WARSZAWSKI TWÓRCA (100 tys. zł).
W interesujących mnie kategoriach nagrodą 20 tys. zł wyróżniono:
ZA POEZJĘ:
 Tadeusza Dąbrowskiego za za tomik "Pomiędzy" (wydawnictwo a5). Wśród nominowanych były: "Teoria wiersza polskiego" Przemysława Dakowicza (wyd. Towarzystwo Przyjaciół Sopotu) i "Języki obce" Jacka Dehnela (wyd. Biuro Literackie).
ZA PROZĘ:
Ignacego Karpowicza za powieść "Ości" (Wydawnictwo Literackie). Nominacje otrzymały także książki: "Małe lisy" Justyny Bargielskiej (wyd. Czarne), "Umarł mi" Ingi Iwasiów (wyd. Czarne).

Nagroda Poetycka Silesius 2014

Wczoraj ogłoszono nominacje do Nagrody Poetyckiej Silesius 2014 oraz przyznano Silesiusa za całokształt twórczości.

 Jury w składzie: prof. Jacek Łukasiewicz, prof. Tadeusz Sławek, Grzegorz Jankowicz, dr Adam Poprawa, Piotr Śliwiński i Justyna Sobolewska, za całokształt postanowiło nagrodzić Darka Foksa. "Jego typ humoru, widzenia świata jest zupełnie inny od tego, co było w poezji wcześniej." - powiedział w laudacji juror.
W tym roku Dom Literatury w Łodzi wydał jego kolejną książkę "Rozmowy z głuchym psem".

Jury ogłosiło nazwiska poetów, których książki nominowano do Nagrody Silesius 2014 - Książka Roku
- Miłosz Biedrzycki za „Porumb” (Wojewódzka Bibliotek Publiczna i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu),
- Mariusz Grzebalski za „W innych okolicznościach” (EMG),
- Bartosz Konstrat za „Dzika kość. Encyklopedia utraconych szans” (Starostwo Powiatowe w Olkuszu),
- Andrzej Niewiadomski za „Kapsle i etykietki” (Instytut Mikołowski),
- Klara Nowakowska za „Niską rozdzielczość” (Fundacja na Rzecz Kultury i Edukacji im. Tymoteusza Karpowicza),
- Grzegorz Olszański za tom „Starzy nieznajomi” (Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych w Katowicach),
- Marcin Świetlicki za „Jeden” (EMG).

W Kategorii Debiut nominowani zostali:
- Kamil Brewiński za „clubbing” (Hub Wydawniczy Rozdzielczość Chleba),
- Martyna Buliżańska za „moja jest ta ziemia” (Biuro Literackie)
- Maciej Taranek „repetytorium” (Hub Wydawniczy Rozdzielczość Chleba).

Rejmer, Krauze i Dwutygodnik.com - nagrodzeni Gwarancjami Kultury 2014

Prestiżowe nagrody Gwarancje Kultury 2014 w interesujących mnie kategoriach zdobyli:

 

LITERATURA: Małgorzata Rejmer za "Bukareszt. Kurz i krew" - zbiór reportaży z miasta pełnego śladów dawnej świetności i upadku. Za przejmujące historie mieszkańców Bukaresztu, zawieszonych pomiędzy spuścizną komunistycznej dyktatury Ceausescu a światem Zachodu. Za język reportażu najwyższej próby.

FILM: Joanna Kos-Krauze, Krzysztof Krauze, Zbigniew Waleryś - za film "Papusza" - dla duetu reżyserskiego za stworzenie w filmie "Papusza", po raz pierwszy w polskim kinie, panoramy losów polskich Cyganów na przestrzeni ostatniego wieku oraz dla Zbigniewa Walerysia za wykreowanie portretu człowieka zawieszonego pomiędzy tradycją a degradującą teraźniejszością, przed którą nie ma ucieczki.

JAZZ, ROCK I INNE: Dominik Wania - za otwartość stylistyczną i szerokie horyzonty jazzowe, od mainstreamu do awangardy, a przede wszystkim za pierwszą autorską płytę "Ravel", na której pokazuje z subtelną i wyważoną wirtuozerią swój wielki talent i umiejętność przekładania muzyki poważnej na język jazzowy.

 MENEDŻER KULTURY: Monika Sznajderman (Wydawnictwo Czarne) za 18 lat konsekwentnej i tytanicznej pracy wydawniczej, za odkrycie dla polskich czytelników nowych autorów, rejonów i tematów. Za wierność przekonaniu, że literatura polska reportażem stoi.

KULTURA W SIECI: Dwutygodnik.com - wybrany głosami internautów - za prowadzenie internetowego czasopisma, dostarczającego opiniotwórczych tekstów i znoszącego sztuczny podział na kulturę wysoką i popularną. Za autorski pazur i niezależność sądów, a w szczególności za przypominanie jak ważny dla życia kulturalnego jest wnikliwy esej krytyczny.

Utopia i krach. (A) tak na marginesie z Arterii nr 17.

Felieton z Arterii nr 17: (A) tak na marginesie. Autor: Krzysztof Kleszcz

Nad każdym wisi katastrofa na chybotliwy wbita hak.

Wyobrażam sobie, że łączy nas wszystkich wspólnota klęski, krachu i porażki. Zaczyna się od katastrofy poniedziałku, od hymnu „Tell me why I don’t like Mondays”. Te prywatne nieszczęścia! Najlepsze epifanie są przy „I’m ugly in the morning”. Przycisk POWER w koreańskim sprzęcie audio uruchamia – o ironio! – szereg katastrof: kolejowych, samochodowych, wybuchów, wojen domowych. Do kawy w sam raz! A potem to już z górki: tragedia w sklepie, horror przy bankomacie. Czy mamy dno wpisane w DNA?

Znam czterdziestoletniego poetę, który czeka na recenzje swojej książki w czasopismach literackich. Na razie się nie zorientował, że źle wybrał. Może gdyby napisał relacje z podróży na Kamczatkę przez wertepy i bezdroża, bez twarożku i ciepłej wody, doczekałby? Gdyby napisał czytadełko? Poradnik dla optymistów pt.: „Mistyka kompromisów”? Coś ze sportu? O losowaniu grup: „Katastrofa nad Gibraltarem?  Ech, mógł chociaż założyć sklep z warzywami. Dostawałby codzienne recenzje: jaki piękny szczypiór, panie kochany! Jakie pomidorki! I chwaliłby się porannym wypadem na giełdę i spijałby śmietanę: jakie słodkie są, jaka harmonia smaku! Jego błąd, postanowił pisać i wyobraził sobie, że kogoś to obchodzi. Jego katastrofa jest cicha i szepcze mu: napisz o mnie.

Budzimy się. Codziennie budzimy się starsi. Patrząc wstecz, wszystko wydaje się zapowiadało katastrofę. Patrząc do przodu, podobnie. Ale kreślimy w wyobraźni utopię: że dobro zwycięży, że nauka popłaca, że jeszcze będzie przepięknie, że runął już ostatni mur. Ale nie: krach demokracji, utopia demokracji. Czy można uwierzyć komuś, że kandyduje do wyborów mając czyste intencje działania na rzecz Polski i Polaków, gdy wie się, że jego konto powiększać się będzie odtąd o co najmniej tysiąc złotych dziennie? Toż jego główne zajęcie to dumanie jak to wydać, dymanie wyborców.

Albo czy można normalnie oglądać wyczyny naszego super snajpera, gdy wie się, że na jego konto wpływa codziennie ponad 78 tysięcy złotych? Gdybym miał minimalne zdolności do empatii, nie musiałbym jeść śniadania. Jest wspaniale i w ogóle.

To ja już wolę pisać poezję. Napiszę o tym jak idea zmieniła nazwę na pomarańczę. Nie tyle o tym jak jest fajnie, ale jak będzie fajnie. Bo każdy dzień tej fajności nam dodaje. O tym, że w krainie szczawiu i mirabelek wstaje dzień. Zatem „kleszczmy rękoma”, aż nas zabolą łapy.

 

Do młodych 2.0

Fabryka złych wieści nadaje od rana. Gasi pianą

jasny płomień. Farmazony jak freon niszczą ozon.

Kto ma więcej wyświetleń na You Tube, ten zostaje

gwiazdą, a po pięciu minutach białym karłem.

Tajniki stworzenia? Ręka rękę myje, swój swojemu.

A z nowych nie odkrytych dróg kpi Google Maps.

Wy młodzi z żabim wzrokiem, kumacie, że coś nie tak

z nadzieją, która wysyłana kciukiem, pozdrawia palcem

środkowym; coś nie tak, z pochodnią wiedzy,

bo wszędzie halogen lansu. Świst niszczarki,

confetti z twojego CV, bezdroże, bezrybie.

I jest deptak na ołtarzach przeszłości,

i rosną gmachy przyszłości: stodoły wypełnione

mową trawą, obory przepełnione metanem.

Wy i wasz święty ogień, zdobywcy.

Tylko on, może zrobić buum.

Zimni ogrodnicy

Dmuchają w cypel, jest zadęcie. Policzki w jazz.

Słoma z buty w głosie. Oto są wiszące ogrody

zielonej wyspy, oto i sady z wizją szarlotki.

Dziesiątki zachodnich odmian. Czy wiesz

ile ryz papieru potrzeba, byś mógł wziąć gryz?

Że słodycz trzeba zanęcić, więc słodko,

aż do rechotu. Pozaciągani propagandzią

raz w nawozie, raz w powrozie. Maj,

robi się zimno i to nie jest klimatyzator

zza niedomkniętych drzwi gabinetu.

Słychać panikę. Co jeśli poznają nas

po owocach? Po naklejce Made in China?

Połezja. Polemika z tekstem Andrzeja Franaszka "Dlaczego nikt nie lubi nowej poezji?"

 

 Polemika z tekstem Andrzeja Franaszka "Dlaczego nikt nie lubi nowej poezji?" z 21.03.2104

Kuriozalna sytuacja. Pewien uczestnik warsztatów poetyckich zapytał mnie, absolutnie serio: Czy w książce poetyckiej gdzieś na dole zamieszcza się tłumaczenie wiersza? Pamiętam dwie swoje myśli: Kolego, nie widziałeś nigdy żadnego tomiku? (prawdopodobne). Ja nie będę łyżwiarzem figurowym, a ty nigdy nie zrozumiesz poezji. (pewne)

*

Małe dzieci czują, że chodzi o rym. Rymujesz – jesteś poetą. Starsi uczą się w szkole o poezji sprzed lat, wkuwają wiersze na pamięć, a przy interpretacji celują w klucz. Odbijają się o archaiczny ton, o patos jak potatoes.

Jeden czytelnik na tysiąc ma ochotę sięgnąć po tomik współczesnego poety. No i na ochocie się kończy. Takich książek nie ma w księgarniach, bibliotekach. W czasopismach istnieje tajna zmowa: poezja jest be.

 **

W Polsce szasta się milionami złotych. Znajduje się kasa na koncert Madonny, na internetowy portal dla bezdomnych, na ochronę populacji rysia. Poezja zostawiona jest samej sobie. W kraju gdzie główne ulice miast to Mickiewicza, Słowackiego i Tuwima, poezja jest niszą nisz. Traktowana pogardliwie, z buta, na zasadzie zła koniecznego. Wydawnictwa bez żadnego problemu piszą: „poezji nie wydajemy”, jakby chodziło o trąd lub wirusowe zapalenie wątroby. Poeci piszą za free, publikują w prasie za free, rozdają sobie wzajem tomiki, czekają w nieskończoność na recenzje swoich książek. Patrzą w stronę krytyków, wysyłają im książki na osobiste adresy. Krytycy, na szczęście, są. Jest ich kilku, kilkunastu. Znawcy poezji. Bywa, że sami są poetami. Czasem piszą biografie, eseje. Siedzą w temacie. Poeci z utęsknieniem czekają na dwa zdania od nich. 

Madonna ma się dobrze, dwóch bezdomnych loguje się na portalu, a rysie, fajne chłopaki, rozmnażają się jak norki, tymczasem „poeci umierają”, „w samotności, bez miłości”.

***

I oto którejś soboty jeden z tych, którzy powinni przycinać drzewko poezji (dbać by puszczało nowe pędy, odbijało wyżej i wyżej), krytyk-ogrodnik postanowił popracować w ogródku. Wziął szpadel i... wykopał połowę drzew, ogłaszając:

„W ciągu ostatnich parędziesięciu lat polska poezja się skurczyła, wyjałowiła.”  

A potem jeszcze postawił dwa ogrodowe krasnale czyli stworzył figury: wiersza-gazu łzawiącego i wiersza-ramion matki (sic!).

„Ale przecież chwila, gdy utwór otwiera drogę łzom, daje świadectwo sensu istnienia literatury”,

  „Czy na dnie naszych dusz nie krwawi otwarta rana miłości, potrzeby bycia nią otulonym, jak ramionami matki w zapomnianym już dzieciństwie (...)?”

Grubo!

Żeby nie było. Dumałem, może to ma sens?  Każdy ma potrzebę wzruszeń, ckliwości, katharsis. Wielu poetów opowiada o poezji jako ranie, wywalaniu flaków na wierzch. W muzyce istnieje cały zestaw „cebul do krojenia”: Dead Can Dance, Radiohead, Pink Floyd – któż nie chlipał przy „Great Gig in The Sky”, przy „Exit Music (For a Film)”?

I już prawie tej idei przyklasnąłem! Przecież i ja lubię to ściśnięcie gardła, gdy słowo nagle ma ciężar kafaru i miażdży nas piękna puenta, i oczy sarny patrzą na nas, i cicho łka gitara, i zespoleni jesteśmy z „korą drzew leśnych i kwiatem pomarańcz”!

Ale teza, że to jedyna droga?

Zagrzałem się. Przesadzimy z podniosłością, wykoślawimy poezję! Wieczory poetyckie zmienią się w wieczornice. Niskim głosem poeci będą piać tylko o śmierci, o miłości, o tych wszystkich toposach, które są ciężkie jak karabin. Połezja!

****

No i jeszcze to, że Andrzej Franaszek definiuje wrogów poezji!

Jest nim „lingwistyczny upiór” – wszelkie (nadmierne?) używanie metafor, aliteracji, cały ten arsenał, który – jak rozumiem – poeci mają zdać jak granaty po wojnie i pisać gładko, co by w tłumaczeniach nic nie zginęło!;  („Ile jest we współczesnej polskiej poezji wierszy zbudowanych jedynie z przeglądających się w sobie słów, jakby ich autorów opętał lingwistyczny upiór każący bez końca opukiwać, przeglądać, smarować językowy mechanizm.”)..I znów zacząłem kombinować, że może jest w tym ziarnko prawdy? Niektórzy poeci za daleko weszli w gęstwę języka i buszują tam bez celu. W ich wierszach sens wziął i wklęsł. Ale opamiętałem się: bez językowego szaleństwa poezja staje się tylko prozą z enterozą!

Wrogiem nr 2 jest ironia („Całe zastępy twórców porzuciły pisanie o człowieku na rzecz pisania o języku, na rzecz ''wynalazczości'', ironicznej parodii, gry”). Aż nie do wiary! Czy to „wypalenie się” krytyka? Znudzenie słowami? A może podjudzanie? Wkurzanie poetów, dla których język do granic rozpalony, za nic ma proste sensy? Czy trzeba pisać tak, żeby czytelnik w lot pojął o co chodzi? Za chwilę będziemy zamieszczać małym druczkiem objaśnienia! Poezja chuda jak odtłuszczone mleko, przyśni mi się teraz blada i anorektyczna!

I zajrzałem szybko do moich aktualnych wierszy. Czy nie cuchną ironią, językiem potocznym, złośliwym dla świata?  Czy aby w tym zero-jedynkowym świecie sięgnąłem po „broń słabych, tych, którzy klęskę próbują pokryć inteligentną zgryźliwością”?

Sięgnąłem. Moja klęska tak kląska:

Wiersz dla Andrzeja Franaszka

Wysoki ton jak falset. Pachnie fałszem.

Wiem, nic mnie nie zdławi, jałowy wacik,

skurczony, skończony, zimne mam dłonie.

Bóbr, co nie buduje żeremia dla płaczu,

odsłania plecy dla słońca, nie dreszczu.

Kroję cebulę wersów, aż po smak,

wśród rondli, bębnów i trąb.

W pełnym słońcu w bluzie z kapturem,

aż przez pory skóry wypłynie wiersz.

Ironię ronię zamiast łez.

Arterie nr 17 i spotkanie z Rafałem Krause

Dom Literatury w Łodzi zaprasza w dniu 3 kwietnia 2014 roku o godz. 19.00 na promocję Kwartalnika Artystyczno-Literackiego „Arterie” nr 3 (17)/2013 pod hasłem utopia i krach oraz spotkanie z Rafałem Krause, autorem książki poetyckiej "Pamiętnik z powstania".

W numerze m.in.:

- „Taka polska katastrofa” – rozmowa z Przemysławem Czaplińskim;

- wiersze Ingmāry Balode (Łotwa), Małgorzaty Lebdy, Zuzanny Ogorzewskiej, Krzysztofa Grzelaka i nominowanych do nagrody głównej w konkursie im. Jacka Bierezina;

- opowiadania Iana Kempa, Piotra Maura, Roberta Miniaka i laureatów konkursu im. Krystyny Kwiatkowskiej na opowiadanie fantasy;

- „Dwadzieścia pięć lat później w barze Jolanda” – felieton Hanny Gill-Piątek;

- „Taj na ziemi” – reportaż Jędrzeja Napiecka z Tajlandii;

- esej Kamila Śmiechowskiego o utopiach XIX-wiecznej Łodzi;

- prace Jana „Jubaala” Wasińskiego w galerii.

- tradycyjne rubryki, w tym mój felieton "A tak na marginesie"

Podczas spotkania Rafał Krause omówi zasady opracowanej przez siebie poe-konomii.

Rafał Krause, ur. 1986. Producent poezji, a zwłaszcza poe-konomii. Publikował w „Arteriach”, „Lampie”, „Wakacie” i „Inter-”. Laureat konkursów poetyckich, m.in. im. Jacka Bierezina, K.K. Baczyńskiego i Z. Dominiaka. Członek redakcji serwisu muzycznego Screenagers.pl. Mieszka w Gdyni.

DOM LITERATURY W ŁODZI
ul. Roosevelta 17
90-056 Łódź
tel. 42 636 68 38
 

http://dom-literatury.pl/