wtorek, 27 grudnia 2016

Garść szpil dla laleczek voodoo

KAROL KETZER „Pięszczoty”, WBPiCAK, POZNAŃ 2016


Autor zadebiutował w 2013 roku zbiorem opowiadań „Czereśnie prosto z drzewa”. Za wiersze był nominowany do Nagrody Bierezina w 2015 roku, wreszcie - „wydał się” we WBPiCAK w serii Biblioteki Poezji Współczesnej. Zwraca uwagę, niespotykana komiksowa żółto-czarna okładka. Czy poezja też jest wyjątkowa?
W każdym razie te wiersze się nie patyczkują. Są niegrzeczne i bezczelne. Zwykle krótkie, szorstkie - pełne bezokoliczników, przejęzyczeń, przeinaczeń. Intrygujące, z frazami zdatnymi do cytowania.

Tytułowe pięszczoty to neologizm wymyślony na potrzebę opisania wahań uczuć między kochankami. „Garść szpil dla laleczek voodoo”, „dotkliwy pocałunek przez przejęzyczenie” - te dwa cytaty mogą sugerować styl macho.
Tak jest i już – autor zdaje się męsko-damskie wojny brać na chłodno. Po erotycznych uniesieniach, gdy jak „kosmici opuszczają swe latające spodki” jest „pełen pokrzyw papieros po -”. Żeby z tym żyć, pomaga trochę dystansu do siebie i autodeprecjacja: „Każda ruletka potrzebuje zera”, „Napięty grafik kundla, kundel się nie rozdwoi”, trochę złośliwości „Pomyśleć, że kobietę przepiłowano publicznie / dopiero na początku lat dwudziestych ubiegłego wieku”, aż do akceptacji.
Wszystko to ze specyficznym dowcipem: „wszystkie wróble w garści świata / tam,gdzie kończy się nasza miłość do zwierząt.”, „Żeby iść dalej, french kiss & russian fist fighting, o jakim nie śniło się zwykłym świniom, a nawet świniom wegetarian”.

Najjaśniejszym punktem tomu wydaje mi się: trafnie opisany ból egzystencji w wierszu „Mehr Licht” i pełny paradoksów „Second hand”. Lubię cyniczny ton puent, takich jak np. w „Biomet letalny” czy „Tuż za rogiem”. Wśród smaczków książki dominuje ostra papryczka chili.
Zatem bądźcie przygotowani na pieczenie tudzież podrażnienie błon śluzowych, na swoiste "randewu kung-fu”: „Chwytanie się brzytwy dla przyjemności / wchodzi w krew szybciej niż można sądzić.”, „Świadkowie pytani o moje rysy, / pęknięcia oraz inne znaki szczególne / nie są w stanie znaleźć słów.”, „Chiromanci na głodzie ścigają mnie, / żeby mi odciąć dłonie, wieczorami czytać sobie do snu.”.

niedziela, 11 grudnia 2016

Katarzyna Michalczak z Nagrodą im. Jacka Bierezina

 
SOBOTA 10. GRUDNIA 2016 DZIEŃ JACKA BIEREZINA NA FESTIWALU PULS LITERATURY, DOM LITERATURY, ŁÓDŹ

Za mną, które to już!, ekstremalne doznania pod nazwą Bierezin. Spotkania z poetami wśród papierosowego (brrr) dymu w ciasnych korytarzach i niedużej wypełnionej po brzegi sali Domu Literatury. Sobota od 17.00 do 1 w nocy była słuchaniem poezji i rozmowami z poetami. 

Wystąpili:
-Karol Ketzer - autor książki "Pięszczoty" i Joanna Żabnicka - autorka książki "Ogrodnicy z Marly"
-Jakub Kornhauser, który mówił o "Wierszach zebranych" swojego ojca - Juliana
-Teresa Radziewicz - autorka książki "Pełno światła" i Wit Pietrzak - autor książki "Stabilne"
- finaliści Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina
- zespół ANKH

Rozstrzygnięto Konkurs Krytycznoliteracki
Odbył się Turniej Jednego Wiersza o "Czekan Jacka Bierezina"
Następnie zaprezentowali się:
- Paulina Korzeniewska - autorka "Pogodnej bieli dobrego samopoczucia" i Damian Kowal - autor tomu "Najmniejsze przeboje z Tristan da Cunha"
- laureaci poprzedniej edycji Bierezina: Radosław Jurczak - autor "Pamięci zewnętrznej" i Marcin Tomczak - autor "Weno wej!"
Ogłoszono zwycięzców TJW i - wreszcie - zwycięzców XXII Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina.

Nagrodę główną w XXII Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. Jacka Bierezina otrzymała Katarzyna Michalczak, dwie nagrody specjalne w wysokości 350 zł otrzymali Katarzyna Kowalewska i Marcin Mokry. Nagrodę publiczności zdobył Jan Rojewski.
W Turnieju Jednego Wiersza o Czekan Jacka Bierezina I nagrodę w wysokości otrzymał Radosław Jurczak.
Karol Ketzer i Joanna Żabnicka wpadli na dziwny pomysł, by czytać nieswoje teksty.
Jakub Kornhauser prezentuje wiersze ojca...
...strasząc nieco
Wit Pietrzak i Teresa Radziewicz - zupełnie różne poetyki; szaleństwo "anglistki" i "niedomarzenia, niedoistnienia"

Nominowana, a później jak się okazało - nagrodzona - Katarzyna Kowalewska - jak sama powiedziała: "przyjechała z lasu"
Marcin Niewirowicz - nominowany
Jakub Pszoniak - nominowany
Jan Rojewski - nominowany i jak się później okazało z Nagrodą Publiczności
Adrian Tujek - nominowany
ANKH i ich głębokie basy
Teresa Radziewicz i Robert Miniak
Dyrektor DL - Przemysław Owczarek i nagrody w konkursie krytyczno-literackim
Anna Mochalska - najlepsza w konkursie krytycznoliterackim
Rafał Zięba
Krzysztof Schodowski
Marcin Niewirowicz
Rafał Gawin czyta tłumaczenie z ukraińskiego
wiersz po ukraińsku
Marcin Kleinszmidt
Radosław Jurczak



Marcin Mokry - nagrodzony w konkursie Jacka Bierezina
Krzysztof Kleszcz i jego "Wół"
Anna Maria Wierzchucka i jej wiersz o patosie
Robert Miniak
Wojtek Kądziela
Damian Kowal i Paulina Koroniewska

Damian Kowal i jego wiersz o tym, że wszystko odchodzi w niebyt
Tomczak, Jurczak, Gawin
Tomczak i jego wiersze o świniobiciach
 Anna Mochalska czyta werdykt TJW
Nagrodzeni w TJW o Czekan Bierezina. Radosław Jurczak czyta Odę elekacyjną na wybór Donalda Trumpa na 45. Prezydenta Stanów Zjedoczonych Ameryki. Obok jury - laureatki konkursu krytycznoliterackiego: Małgorzata Chuk, Anna Mochalska (przewodnicząca), Mirosława Szott
Jury Bierezina: Iza Kawczyńska, Jakub Kornhauser i Kacper Bartczak
Po Pietrzaku, Jurczaku i Tomczaku ... Michalczak. Cóż za passa osób z nazwiskiem z końcówką -ak.




czwartek, 1 grudnia 2016

Drżenie ramion, pęcin i serca

FISZ EMADE TWORZYWO "Drony", Agora 2016

Po "Mamucie" projekt Fisz Emade Tworzywo nagrał równie udaną płytę.
Fisz odstawił gadanie, postawił na śpiewanie. W jego wokalu czuć luz, czasem robi to jakby od niechcenia, gdy gubi głoskę "a" w "jaki świat ci się marzy". Ważne, że ma w głosie to samo co jego ojciec: mądrość. Ufa się jego słowom. 

Oprócz braku gadania drugim zaskoczeniem jest przewaga refleksyjnych, powoli się snujących pieśni. Chociaż zaczyna się od rzeczy uzależniająco tanecznej. Piosenka "Telefon" ma dobry socjologiczny tekst. Fraza "Chciałbym bliżej być, jak ekskluzywne kosmetyki" to celny opis współczesności. W ciągu kilku lat małe urządzonka zawładnęły światem i dostają więcej czułości niż człowiek.

Numer dwa - "Parasol" jest pójściem za ciosem. Dyskotekowy bit, nastrój bliski moim ulubionym The Black Keys albo Broken Bells. Żadna tam "Umbrella" Rihanny, tylko znów bezbłędny wpadający w ucho szlagwort: "Słońce spali Ziemię nam / Słońce pali nas" i deklaracja, że co by się nie działo "aż po ciemną śmierć" będzie wspierał swoją drugą połowę, a jego "plecy są jak dach". (Śmieję się, że kudłaty ssak z Tybetu to ulubione zwierzę Fisza - jak parasol, jak dach...)

"Fanatycy" przypominają tematycznie "Wojnę" z poprzedniej płyty. Rzecz o jakimś podskórnym przeczuwaniu dramatu. Niepokój wywołują ciekawe smyki i żeński delikatny wokal. Być może refren jest zbyt banalny. 

Lansowany w Trójce "Biegnij dalej sam" wydaje mi się znakomity. Wysnuty z prostych pytań egzystencjalnych, płonie wykrzyknikami. Idealny na bieżnie rytm prowadzi ten utwór. Sporo tu smutku ("z krawędzi Ziemi w piach") i niewiary w wielkie idee. Biegający, których widuję z okien swojego samochodu, przyrównani zostają do łagodnych zwierząt. Bądźmy mistrzami, bohaterami, lecz niech nasze zwycięstwa nie będą tak tragicznie samotne - tak sobie pomyślałem słuchając po raz setny. I niech trasy naszych biegów nie zaciskają się tak mocno.
Z piątym utworem płyta zapada się w senność. Samochód, którym jedziemy włącza długie światła, które liżą ciemność. Echo, jakieś zawodzące wokalizy. To działa dość obezwładniająco. Ucieczka, zwątpienie, cierpienie.
"Duch" wyróżnia piękne brzmienia wiolonczeli. Na minus - zbyt prosty tekst.
"Samochody" z radioheadowym plumkaniem i przetworzeniami głosu robią ciekawe wrażenie, choć ta piosenka o zmęczeniu jest z lekka dołująca. To już wolę "Skąd przybywasz?", który zachęca do empatii wobec obcych. "Komputer" z melodią na jednej nucie - jest dobrze odrobioną pracą. Przekaz a la Kraftwerk "We Are The Robots" i fajnie rozhuśtany refren, trochę jak z bajki.

Kulminacją płyty są "Sarny". Powtarzany motyw i histerycznie brzmiąca opowieść o tym, jak jakiś dron zakłócił intymną chwilę. Motyw zagrożenia nowoczesną techniką, rodem z jakichś genialnie proroczych książek Lema, w niezwykły sposób puentuje recytowany wiersz Wojciecha Bonowicza o apokaliptycznej wymowie. To trzeba usłyszeć!

Olśniło mnie, że fraza "Nie mamy teraz tutaj żadnych szans" arcyciekawie koresponduje z piosenką ojca
Wojciecha Waglewskiego z lat osiemdziesiątych z płyty "Świnie": "Nie mamy broni, ani żadnych szans / najmniejszy oddział świata, ty i ja". "Pokój wre, a wojna trwa.", "Dobrze jest i słychać płacz" - tamte frazy dotyczyły zupełnie innych sytuacji, zupełnie innych czasów. To, że dziś Fisz i Bonowicz komentują rzeczywistość, używając podobnych zwrotów jak Waglewski komentował czasy komunizmu, wydało mi się autentycznie przejmujące.

Potem mamy jeszcze utwór instrumentalny i piosenkę o "bzykaniu pieniądza". Zwykle jednak zostaję "w drżeniu ramion, pęcin i serca" z wiersza, który recytuje autor "Ech". 

środa, 30 listopada 2016

Nagroda Fundacji im. Zbigniewa Herberta dla Michała Sobola

 
Źródło informacji: booklips.pl

Z powodu śmierci tegorocznego laureata Międzynarodowej Nagrody Literackiej im. Zbigniewa Herberta, Larsa Gustafssona, organizatorzy odwołali uroczystość wręczenia nagrody. Zamiast tego 28 listopada w Muzeum POLIN w Warszawie odbędzie się wieczór poświęcony pamięci poety.

O wyborze Larsa Gustafssona na laureata Nagrody im. Zbigniewa Herberta 2016 jury zadecydowało na początku marca tego roku. W uzasadnieniu napisano, że „jego poezja to zaskakujące połączenie przejrzystości, prostoty i tajemnicy”. „Jury w osobie bodajże Michaela Krügera dzwoniło do niego. On się ucieszył, ale powiedział, że nie wie, czy będzie mógł przyjechać. Wtedy chyba jeszcze nie wyjawił, że jest bardzo chory. Uroczystość miała odbyć się w dniu jego 80. urodzin. Niestety nic z tego nie udało się zrealizować” – opowiadał w poniedziałek na antenie Programu 3 Polskiego Radia Adam Zagajewski. Gustafsson zmarł w Sztokholmie 3 kwietnia, na nieco ponad miesiąc przed planowaną galą wręczenia nagrody.


Fundacja im. Zbigniewa Herberta, pragnąc uhonorować wybitnego szwedzkiego poetę i przybliżyć polskim czytelnikom jego twórczość, postanowiła zorganizować wieczór jemu poświęcony. W spotkaniu udział wezmą przyjaciele, poeci, tłumacze – Anders Bodgård, Agneta Pleijel, Zbigniew Kruszyński i Adam Zagajewski. Maja Komorowska i Jerzy Radziwiłowicz przeczytają wybrane wiersze Larsa Gustafssona. Marcin Zdunik wykonana „Suitę” J.S. Bacha na wiolonczelę.

Kiedy Gustafsson już wiedział, że odchodzi, zasugerował, że ponieważ on nie może przyjąć tej nagrody, żeby fundacja dała ją polskiemu poecie, który łączy dwie jego wielkie pasje: poezję i filozofię” – mówił Zagajewski. Zgodnie z życzeniem Larsa Gustafssona, podczas wieczoru zostanie wręczona w jego imieniu nagroda ufundowana przez Fundację im. Zbigniewa Herberta. Jury w składzie Ryszard Krynicki, Paweł Próchniak i Adam Zagajewski przyznało to wyróżnienie Michałowi Sobolowi.



 O książce Michała Sobola "Pulsary" napisałem swego czasu kilka słów.