Curriculum i kukuryku

DOMINIK BIELICKI "Pawilony", FUNDACJA NA RZECZ KULTURY I EDUKACJI IM.TYMOTEUSZA KARPOWICZA, WROCŁAW 2017.

Ta książka - nagrodzona Nagrodą Literacką Gdynia - to efekt uważnego przyglądania się światu, w którym dokonała się transformacja ustrojowa. Dużo tu tęsknoty za czasem minionym, dużo krytyki teraźniejszości. Przy czym to nie są wiersze, które "zbierają ślinę". Bielicki nie ustawia się w żadnym pochodzie demonstrantów, raczej "wyszedł powitać pierwszy wiosenny dzień".

Pomysł na zmyślną obserwację artefaktów z minionej epoki - jak przyznaje autor - wyrósł z fascynacją twórczością Mirona Białoszewskiego. Niech żyje wiersz bez metafor, wiersz-konkret.

Na początek - konfuzja. "To jest poezja?" Wersy jakby gadały do nas "właśnie tak! usłyszane, zobaczone, tylko kreska, migawka". Takich apoetyckich wtrętów jest zresztą jeszcze parę - taka fontanna Duchampa, taka szaranagajama Mirona.

W "Utrudnieniach w ruchu" mamy język relacji radiowej, w "146" zapis kłótni między córką a ojcem. Codzienność, powietrze, jasne słońce. Wiersz o Perelmanie - genialnym matematyku (przy okazji: autor z wykształcenia jest matematykiem) - to zapis wywiadu - jest tu dziwny wtręt "Nie powiem nic, co mogłoby zainteresować / czytelników pani magazynu".
Wiersz "Ketchup Włocławek" to w zasadzie opis etykiety popularnego produktu spożywczego. W surowy opis wkracza na chwilę groteska "ogonki są zbyt wybujałe, wyglądają z daleka na baraszkujące jaszczurki."

Ktoś tu przedrzeźnia reklamy TV: "Nie chcę płacić telefonem", "Chcę myć włosy szamponem z pokrzywy", ktoś krytykuje współczesny świat ery Facebooka "Życie, które się tutaj toczyło, miało przed sobą wieczór w gronie znajomych", drwi z "sukcesów kapitalizmu" - gdy korporację wizytuje ekspert-ważniak z firmy Oracle, gdy bezdomni przykrywają się dodatkiem do "Gazety" z tytułem "Wszechświat ma naturę strunową", albo gdy problemem nowobogackich jest nie przewrócić grilla, kiedy gra się w bule.

Świetny jest Bielicki, gdy wymienia swoje kukuryku, obok curriculum, profilu i portfolio, gdy wyobraża sobie starość Kermita i jego samotność w wielkim domu.

"Warszawa" z wiersza różni się od "Warszawy" z piosenki T.Love. To opisy nowoczesnych brył, "magiczny świat luksusu" - hasła rodem z prospektu. "I oto wita nas na Ziemi osiedle Hubertus", jakbyśmy bujali w kosmosie, oderwali się od życia i lewitowali.

Dwuwers o babci z rowerem w Rykach, to zapewne dostrzeżenie gestu uległości. Gdzie indziej - kapitalizm ze swoimi "Stiwami jobsami" jawi się jako bezduszny system, w którym człowiek nie widzi drugiego człowieka, bo trzyma głowę "na swoim mieniu".

"Domu handlowy" łapie nagle ton znanego wiersza "Nagrobek" Wisławy Szymborskiej (tego z frazą "Przechodniu, wyjmij z teczki mózg elektronowy i nad losem Szymborskiej podumaj przez chwilę"). Prosi się tu o współczucie dla podupadającego budynku w centrum, który umiera wobec rozwoju galerii handlowych. "I spróbuj kiedyś coś w nim kupić. Groszek, opaskę do włosów, etui."

Podoba mi się podziw dla bezdomnego wyrażony słowami "On, który nie ma gdzie spać, śpi w tej kurtce, jadąc." Dobre frazy ma wiersz "Dżinsy Odra", w którym autor kpi ze złotych czasów polskiego kapitalizmu: "nosiłbym dżinsy Odra, ale poszedłem po spodnie i kupiłem fabrykę dżinsów.", "Do dziś mam parę spodni, których nigdy nie nosiłem."
Pawilony, które dały tytuł książce, to osiedlowe małe sklepiki - dziś zrujnowane. Autor porównuje je do "arystokratów na morzu, którzy sami kroją sobie proste płócienne ubrania nucąc arie".

Zagubienie w konsumpcyjnym świecie opisuje fraza: "teraz kiedy wszystko jest / nie mam na nic ochoty". Ale gdy pojawia się smakowita puenta o siadaniu przy rybce ze sklepu zoologicznego "jak przy kimś z rodziny", wyczuwamy żart. 

Zrywamy boki z jedzących tortillę, tartę i focaccie. Potrząsamy szklaną kulą, w której robotnika jedzącego hot dogi zaczynają otaczać płatki śniegu. 

Na moment przed podaniem sobie rąk

KRZYSZTOF BIELEŃ "Pył zawieszony", Wydawnictwo Mamiko, Nowa Ruda 2017.

Bieleń przeczytany przed snem. By przyśnił się inny świat, gdzie ludzie rozmawiają o poezji, spierają się o sens wiersza Osipa Mandelsztama, rozmawiają o malarstwie Goyi, cytują bon moty greckich myślicieli.

O poranku włączyłem Bacha. W wierszu "Czekając na huragan" autor schronił się przed żywiołem i słuchał, zapewne, suity na wiolonczelę. Zanim wyłączyli mu światło i w półmroku ogołocony z myśli rozmyślał o obracaniu się w proch.

To są zwyczajne wiersze, bez kunsztownej poetyzacji. Trochę to zapiski dziennika albo listy. Jej autor to ktoś świadomie wycofany, kontemplujący rzeczywistość, wyśmiewający codzienną gonitwę. To ktoś kto, skoro ranny kruk ozdrowiał, oddala wizję końca, wyrzeka się złych snów, potrzebny mu "zapas wody z pobliskich źródeł, prostota liter". Dla niego "warstewka kurzu na książkach o życiu wędrownych ptaków, drapieżnych zwierząt, nieżonatych filozofów", piękno świata, rozgwieżdżone noce Andaluzji.

Oto opiewanie prostych czynności, prostego prowincjonalnego świata. Urwany szept jastrzębia, który straszy śmiercią, miesza się ze śpiewem kosa. Żyć to klepać kosę przed sianokosami "rytm, i rym w tym odnajdywać, powoli".

Klepanie kosy - przyznajmy - niewesoła to metafora, podobnie jak ta w wierszu "Przymiarka", w którym podmiot liryczny zahaczył o gwóźdź, aż z kurtki wyszła wata. Absolutne rozdarcie. I świadomość swojej małości.

Pył w powietrzu, który dał tytuł książce, to ten sam, który rządzi na plakatach wyborów samorządowych. Wszyscy walczą ze smogiem. A ludzie "byle taniej, byle cieplej i przyjemniej, a przynajmniej, by złamać powietrze, jak to mówią.". Poeta wyznaje dalej: "I choć dobrze wiem, że grozi to chorobą serca i dróg oddechowych, zawsze wracam tu na zimę, jak ptaki wędrowne na wiosnę."

Bieleń-obieżyświat doznaje olśnienia, że spacer na boso po szorstkim cieple piasku jest genialną nagrodą za wszystkie niespełnione pragnienia. Odnajduje boskość nawet w rozmowach z nieokrzesańcami z marginesu.

Nosi w sobie "oścień", "twardy orzech", cierpi na zaćmę, stąd ciągłe przecieranie oczu, lepi liryki, w których dwa karłowate drzewka, na tle zachodu słońca wyglądają jak krzewy gorejące. W tych lirykach jest pochwała życia - codziennej gonitwy, pochwała życia, w którym szwedzki agent telefonii streszcza filozoficzne rozprawy jednym słowem "skål". Jest w nich np. zachwyt nad fakturą kory brzozy, w której mech od północnej strony i mnóstwo "cudownych bruzd i zrostów".

Platońska jaskinia, do której w teledysku udawał się Thom Yorke, jest u Bielenia w wierszu "Wizyta w grocie". "Krok w krok, łeb w łeb, ramię w ramię.", "Mój cień ogromnieje".

I chyba dlatego wczytuję się w Bielenia, bo sam na prowincji siedzę, i choć mnie nie wizualizują się zaśpiewy dziadka, to poruszył mnie opis spotkania uśmiechów ojca i syna, przedzielonych szybą, na moment przed podaniem sobie rąk. 

Podobają mi się, i wiersz z grą słów "depresja", gdzie pojawia się "bydło rogate", i prowincjałki z takimi błyskami: "zagony żyznej ziemi, oranej końmi.", "gdzieniegdzie ludzie, kłęby pary z ust.", "czas wypasów i suszenia cegieł". Swojskość, przaśność - przyklaskuję im.

Recenzja książki Krzysztofa Bielenia "Błystki wahadłowe"
Recenzja książki Krzysztofa Bielenia "Wiciokrzew przewiercień"

Wieczór autorski Piotra Gajdy i Waldemara Jochera

 Tomaszowski poeta Piotr Gajda wydał swoją szóstą książkę. Po "Hostelu", "Zwłoce", "Demoludach", "Golemie", "Śrubie Archimedesa" właśnie ukazał się tom pt. "To bruk".  W czwartek 4 października w łódzkim Domu Literatury odbyło się spotkanie promocyjne, które prowadził Rafał Gawin. Piotrowi towarzyszył Waldemar Jocher - poeta z Prudnika, który niedawno w Mikołowie wydał książkę "Incipit".

Bejbe, bij w bęben, dzisiaj przybędę

POGODNO "Sokiści chcą miłości", 2017.

Pod zlew słów, tam gdzie metafory-semafory wskazują drogę pociągom i pokusom. Gdy trawią się, podane przez szefa kuchni, który dojeżdża z Głupiejowa, potrawki z szaleju.  Przez palpitacje w surreal paplanin.

Oto piosenki z przedawkowań porannych espresso. Pulchny chleb z męki przebudzeń. Darcie ryja jak pierza. W uniesieniu, w sieni świata. Przed wielką przestrzenią, na wysięgniku, prosto w gwiazdy.
 

Podpisuję się pod tym manifestem radości, drę na sobie podkoszulki. Kocham i jestem trafiony. Ja też mam w dupie "polifoniczny huk, że zapomniał nas Bóg".

Płyta zaczyna się z przyczajenia. Cudny "Cygan", który discopolowy szlagwort "Jesteś szalona" wziął za dobrą monetę. Powstał kosmiczny pean na część miłosnych zmagań. Ktoś tu pociąga za warkocze komet.
Drugi, singlowy "Tak to teraz" jest jak obietnica wygranej. Szaleństwo, błogostan. "Polećmy w nową przestrzeń, bez zaciśniętych pięści." Piękny hymn, olśnienie, że nie śnimy, tylko właśnie się dziejemy. Mistyka - "Nie bójcie się" i kapitalna kapitulacja - "nie muszę wiedzieć, tego czego nie wiem". Wszystko wykrzyczane, bo przecież w wariactwie jest metoda.

W "Chcieć błyszczeć" Budyń cedzi słowa, jakby namaszczał olejem. Gdy tego słucham, koronuję go na wokalistę wszechczasów. Przy "Jeszcze się wszystko potoczy" - można biegać po polu rzepaku.

"Miłość (Jedna)" - przez absurd jak przez chaszcze z pokrzyw, aż do zaskakującej puenty. Przez strach o potknięcie się, aż do techno-szaleństwa "jest tylko jedna odpowiedź, jest jedna miłość".

"Tak to teraz (Slight Return)" - rap o tańcu boso, w mżawce, w dżdżu.

"Taka piosenka" - początek w stylu "Pani w obuwniczym" - "Taka piosenka o życiu, trochę się całują, trochę pada deszcz", a potem w odjechane rejony, psychodelicznie, delirycznie.

Spokojna "Właścicielka" ma piękną melodię - jest idealna do żelowania włosów przed randką, do miłosnego skradania się, a paronomazja "Bejbe, bij w bęben, dzisiaj przybędę" zabiła mnie. Celne dźgnięcia strzałą amora, prosto w przedsionek.

Dwa minusy: "Znienacka" jest ciut zbyt szaleńczo wykrzyczane, a pomysł, by zacne "Wszechobejmujące gronostaje szczęścia" czytał syntezator mowy, był ryzykowny. Pierwsze słuchanie zaskakuje, kolejne niestety irytuje. 

W ostatniej piosence wyjaśnia się sprawa sokistów. W służbie ochrony pociągu trzeba pić miłosny sok, zachłystywać się, pić!

 
Zobacz recenzję płyty Babu Król "Sted"

  

Wiecznie głodne monstrum w poszukiwaniu paszy

JEFF BECK "Loud Hailer", 2016.

Oto moc! Niech się schowają hip-hopy, niech żyje rock! Chociaż Jeff Beck jest po siedemdziesiątce, wymiata na gitarze jak młokos. Udostępnił mikrofon nieznanym mi bliżej paniom: Rosie Bones i Carmen Vandenberg. Wszystko po to, by można było poczuć zderzenie młodości i doświadczenia. Coś w stylu kultowego albumu Santany "Supernatural". Powstał idealny album do samochodu. Wożę go i wożę się.

Zaczynam od utworu numer 2 - "Live In The Dark" o braku strachu przed ciemnością. Ma riff o potencjale "Smoke On The Water", a bas to miazga. Wchodzi w głowę i nie da się go zapętlić raz czy dwa razy, trzeba raczej owinąć się nim, by wyglądać jak egipska mumia. Gitara Jeffa musi być podłączona jakimiś grubymi kablami do elektrowni jądrowych.

Dalej jest jakiś kosmodrom. W "Pull It" mocarny riff prowadzi nas przez miasto. Jest jak jakieś wiecznie głodne monstrum, które w poszukiwaniu paszy niszczy wszystko co napotka po drodze. Odpalić to w samochodzie, znaczy przekroczyć dozwoloną prędkość.

Wracam do początku płyty. Jest politycznie, "rewolucja będzie w telewizji" - w końcu na okładce - szczekaczka.
W "Thugs Club" jest o tym, że grubym rybom zawsze będzie dobrze. Słuchamy tekstu, ale uwagę przykuwają będące "gdzieś pomiędzy" dźwięki gitary. "Yeah! All Right!" - nieźle się rozkręca ten kawałek i fajnie buja.

"Scared For The Children" - trafia do mnie, bo udziela mi się strach o nowe pokolenie, które wgapione w migoty ekranów, nie zapłacze z powodu śmierci ostatniego ptaka, z powodu zadeptania ostatniego spłachetka trawy. Piosenka ma swoją delikatność i czułość, a w odpowiednim momencie łatwo sobie wyobrazić, że Jeff wchodzi na wzgórze i wycina rzewne solo.
"Right Now" - to piękny zgniatacz. Dostaje się młodzieńcom, którzy śpiewają byle co, gwiazdom karaoke, które "nie wiedzą czego chcą, ale chcą tego teraz". Jest potężnie, jest z szaleństwem, z naprawdę mistrzowską codą.
"Shame" brzmi jak ze szkolnej potańcówki, gdzie kołysze nas uroczy żeński chórek. Rzecz o wstydzie i życiu na kolanach - "Chciałam się obudzić tego ranka, ale nigdy nie poszłam spać."
"The Ballad Of The Jersey Wives" - na poważnie o kobietach, których mężowie nie wrócili z wojny, z refrenem o kopaniu w drzwi, aż te znikną. Gitara łka, gitara wpada w spazm.
Jest jeszcze funky "O.I.L. (Can't Get Enough Of That Sticky)" o smaku czerwonych gorących papryczek, o podnieceniu, o uzależnieniu od... ropy. Wszak ona rządzi światem.
A na koniec "Shrine" delikatnie jakby chcieć ukołysać świat, uwierzyć, że całe zło - puszkę Pandory, można zgnieść jak puszkę po piwie.

Całe szczęście

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

MIRKA SZYCHOWIAK "Trzeci migdał", Wydawnictwo J, Wrocław 2018.

Ostatnio trafiałem na poezję, której czytanie zdało mi się intelektualną mordęgą. Mam szacunek dla popisów erudycji, ale akurat potrzebowałem wierszy, w których czuć oddech, znać człowieka. Może tak to ujmę: od ekstatycznej wyprawy samochodem pod górę przez zakręty śmierci, wolę przebieżkę z włączonym Endomondo do kapliczki i z powrotem.

Co to za świst z gardła? Trzeci migdał to trzecie oko? Oto strumień świadomości - przeciek z głowy. Zawroty, pomieszania, rozszczepy wewnętrznego "ja". Monologi z doktorem. Konfesyjna poezja, bez obawy o przesadny ekshibicjonizm i deprecjację ("Co mam zrobić z głową, obcą ziemią, na której nic nie chce wzejść?"). Trudno jej nie polubić np. za puentę w "Bez zapowiedzi (wizyty domowe)".

Wiersze o nadczynności, gdy samoświadomość ogłasza swoje rozbuchane dzikie wiosny, gdy doprowadza do rozdwojenia jaźni. Wiersze - ślady rozterek, zapisy zabłąkań; prowincja w jakiej żyje podmiot liryczny okazuje się miejscem, w którym życie się jąka i paprze. Wiersze - bystrym okiem czynione obserwacje ("on tylko dotyka swojego wagonu").

Wersy o ludziach, którzy nas rozczarowują ("wygolone małpy niskopienne", "małe, wredne muszki wpadają na człowieka, wchodzą do nosa"), i o ludziach, za którymi się tęskni. O pewnym wulgaryzmie, które wpycha się na usta, i o tym, że cisza lepsza od wrzasku. O tym, że znosi się niesprawiedliwość z godnością - "nie wchodzi w drogę, tym, którzy są jej coś winni", i o akceptacji - "lubieniu kawałków". O radości z życia, gdy przyśni się śmierć.

Trudno nie poczuć mięty do wiersza "Czekać", o rozdziawionej gębie kogoś, kto patrzy w górę, i czeka, aż coś spadnie z nieba.

O zmianach, wybuchach. O tym, że "nie ma, babo, widoków", że czyściec fajniejszy od piekła i nieba, że "psa kocha się w całości", albo że jak ślimak dźwiga się dom. Bo księżycowa prowincja - "wygrany trylion", okazuje się miejscem o innej grawitacji, z pękniętym sufitem, gdzie "każdemu może przydarzyć się wszystko", a całe szczęście prowincjuszki - ślimaka to "żeby nikt nas nie znalazł i nie wziął pod but, do ust".



Zobacz też recenzję książki Mirki Szychowiak "Jeszcze się tu pokręcę"

Stoję na zapadni

MARTYNA JAKUBOWICZ "Zwykły włóczęga", 2018.

Największe wrażenie robią numery 1, 4 i 5.  Idealnym początkiem jest  "Ballada o Chudzinie" czyli "Ballad of Thin Man" - jeden z kultowych utworów Dylana, niełatwy do interpretacji, porównywany nawet do "Procesu" Kafki. Już mi się osłuchał Jones jako Pan Wąs (w tłumaczeniu i wykonaniu Łobodzińskiego z Dylan.pl), ale niech będzie "Jones", skoro stał się symbolem człowieka niezorientowanego, który się gubi i sam nie wie, co jest co. W sumie jak każdy, kto klika po kanałach informacyjnych i jest jak "smętny głąb", który ogląda "karłów mecz". Odsyłam do fragmentu filmu biograficznego o Dylanie, gdzie jest ta piosenka.

Najczęściej odtwarzany przeze mnie numer to "Skąd tyle zmian". Aż zbyt przebojowy, bo niechcący dośpiewuję w pewnym momencie "Blue Hotel" (z piosenki Chrisa Isaaka). Przeponury tekst: "Stoję na zapadni na szyi mam sznur / lada chwila walnę głową w mur", "Wszystkie prawdy świata są jak sterta kłamstw". Piosenka "Things Have Changed"  (wykorzystana w filmie z Michaelem Douglasem), ma świetny flow, z polskim tekstem zagadała do mnie inaczej. Zdaje się być pisana dla wszystkich, którzy zrobili się cyniczni i im nie zależy. Do podśpiewywania dla rozczarowanych ludzkością, do nucenia dla tych, którzy dla świata mają tylko gorycz i własną tragedię. Może z nadzieją, że może kiedyś im się znudzi? 

Na marginesie: szkoda, że tłumacz pominął w tekście Pana Dżinksa i Panią Lusi. "Pan Jinx i Pani Lucy, oni wskoczyli do jeziora / Ja nie jestem skory, by popełnić taki błąd." Kim jest ów Dżings? Czy przypadkowo ma imię kota-fajtłapy z kreskówki? Kim jest Lucy? Czy przypadkowo ma imię-synonim narkotykowych odjazdów? Zatem PL nie da się już oszukać miłości. Żadnej wiary, żadnej nadziei - plucie przez zęby forever!

A zaraz potem  "Ballada o Hollisie Brownie" - bluesior w klimacie Toma Waitsa z turpicznym skrzypieniem, o nędznym żywocie, wielkim głodzie, beznadziei i tragedii, której świat nawet nie zauważył. ("Umarło siedmiu ludzi na skraju biednej wsi, po drugiej stronie drogi siedmiu nowych przyszło dziś.")

Te trzy utwory "robią płytę". Martyna Jakubowicz po raz drugi wzięła się za bary z noblistą (wcześniej w 2005 roku wydała "Tylko Dylan"). Jej głos wydaje się stworzony dla tych interpretacji. Słowa płyną wyjątkowo czysto, prawdziwie, bezbłędnie. Aranżacje zrobiono ze smakiem, jest i przebojowo, i alternatywnie - najczęściej delikatnie. Co ciekawe nie są to "największe przeboje". Autorem tłumaczeń jest były mąż artystki - Andrzej Jakubowicz. Płyta "Zwykły włóczęga" jest z pewnością czymś w rodzaju hołdu, podziękowania dla mistrza, świetną zachętą do wysłuchania oryginałów. 

Dylan-light to np. utwór tytułowy - nostalgiczna opowieść o smutnym losie bezdomnego, albo "Nie mów nic, szkoda słów" - prosta, melodyjna piosenka o tym, że "było, minęło" - tu brawo za partie gitary. Albo "Posłaniec zła" - byłem pewny, że to coś z "Oh Mercy" (solówka gitary mnie zmyliła), ale to jakiś mało znany numer.

Powtórzony numer z płyty sprzed lat - "Polityczny świat" jest po prostu wiecznie aktualny. "Zrobili polityczny świat, gdzie miłość nie ma szans." Jest efektowniej zaaranżowany, ma fajne świdrujące solówki.

Dużo kobiecości, delikatności jest w tych piosenkach. "To nie dla mnie" - o strachu przed uczuciem,  o pewności "Do Ramony". Jest trochę flirtu w "Handy dandy- śliczny, gładki". Na koniec "Piosenka dla Woody'ego" trochę ckliwa, ale z taką frazą "widzę świat, w którym człowiek znaczy tyle, co rzecz", która może tłumaczyć Nobla. Płyta do wielokrotnych przesłuchań. Mistrzyni gra Mistrza, ot co.

Przeczytaj też recenzję płyty "Prosta piosenka"

Fajna zapadnia, kontener ckliwości, rozsypanka.

KRÓL - "Przewijanie na podglądzie", 2018. 

Przecież w końcu o to chodzi, by intrygowało. I intryguje, i wyświetla się wulgarne "WTF"? Te dziwne surrealistyczne teksty, z zamglonym sensem. To niedopowiedziane, które każe dopisywać coś od siebie.

Piękny bas rozpoczyna płytę. Muzyczna perełka i intrygujący tekst "wiem jak bardzo nie lubię niespodzianek / spokojnie - nic nie planowałem". Nie wiem, co mi przypomina - Klincz, Jarre'a ("Arpegiateur" z Chińskich Koncertów)? Nie wiem, ale to wciąga. Choć nie do końca wiem, o co biega. Jakby ktoś nie dbał o sens, byle tylko trwał sen. Ładny sen, fajna zapadnia.

Najbardziej mi się podoba "Zła widoczność" z powtarzanym dziwnie "Jedź", ze specyficzną poetyką: "To nie mgła, ale całe światło pożera / To też nie gra, a wygrywa z nami do zera". Ma w sobie jakiś film, który chce się wielokrotnie wyświetlać:  "Już bliżej niż dalej / duszno tłoczno" - metafora ucisku, kieratu, zatracania się. 

"Z Tobą / Do domu" ma w sobie kontener ckliwości. Jednostajne nuty, które ratuje wariacja saksofonu. To bardzo ciekawy pomysł z dogadywaniem kwestii przez dziewczynę. Udało się tu zagrać na czułej strunie, wyśpiewać zagubienie dwojga ludzi, którzy zgłaszają chęć wycofania się ze świata, co tak ich przytłoczył, że chcą się "ukarać" szlabanem na wyjścia z domu.

"Niemożliwe" ma tekst balansujący na granicy grafomanii. Aktorska interpretacja wyciska z niego, ile się da. 

"Przypominaj / Culpa" przypomniał mi brzmienie płyty Lecha Janerki "Ur". Zapragnąłem od razu przesłuchać "Ur" (po iluś tam latach) - i wyszło, że znam go na pamięć (że zacytuję np.: "I cieszę się, że jestem sam, samotnie łatwiej myśleć..." albo "ryju malowany spróbuj nazwać nienazwane"). Niestety szczególnie tekst Króla nie dostaje do pięt mistrzowi od "Fiu Fiu" i "Bruhahy".

"Kiedyś / Czekałam" - podmiot liryczny zrobił się żeński, zrobiło się erotycznie, ale jakoś mnie to nie zupełnie obeszło, a nawet (prawie) zmęczyło.

Klimatyczne "Przyjdę / Sztuczna Krew" ma tekst otwarty na interpretacje, właściwie kończy się rozsypanką, sami mamy sobie dopisać tekst. Bierzcie biszkopcik, częstujcie się. Albo spróbujcie przeboju z refrenem: "Wyjaśnij, a zaświecę / podpowiedz, a przestanę biec". Ciasteczko ma smaczną marmoladkę.

Zakończenie - "Ośmy / Alte Pude" wprawia w nieznośną konfuzję. W końcu współczesna sztuka ma nie zostawiać nas obojętnym.
 

Urodziny Łodzi w Domu Literatury

Urodziny Łodzi w Domu Literatury, SOBOTA, 28.07.2018

Z okazji Urodzin Łodzi w sobotę na scenie Domu Literatury wystąpili autorzy: Paweł Sołtys (znany jako Pablopavo) - autor nominowanych do Paszportów Polityki "Mikrotyków", Krzysztof Varga, który promował swą powieść "Sonnenberg", Izabela Szolc i Adrianna Michalewska - autorki "Dziewczyny chcą się zabawić", której akcja dzieje się w Łodzi. 

Rozmowy były ciekawe. Paweł Sołtys opowiadał m.in. o fascynacji literaturą rosyjską i o tym, że jako zawodowy muzyk, miał absolutną wolność pisania. Krzysztof Varga ręczył za to, że Budapeszt w jego książce oddany jest absolutnie wiernie, i że... napisał książkę o miłości. Autorki Izabela Szolc i Adrianna Michalewska mówiły o trudnym losie kobiet w robotniczej Łodzi.

Znalazło się miejsce dla poetów, którzy zaprezentowali się z towarzyszeniem dźwięków gitary Adama Hajzera z zespołu Tune.

Publiczność miała okazję zatem posłuchać poetów z Tomaszowa. Piotr Gajda czytał wiersze ze swej szóstej książki "To bruk", Tomasz Bąk (obecnie mieszkający w Łodzi) z tomu "Utylizacja. Pęta miast"), a Krzysztof Kleszcz zaprezentował dwa nowe wiersze.

I wreszcie wystąpili poeci z aglomeracji łódzkiej: Martyna Łogin-Trenda, Rafał Gawin (czytał "Wiersze dla kolegów"), Przemysław Owczarek (czytał wiersze z "Pasji"), Monika Mosiewicz i  Piotr Grobliński, który obok nowego wiersza z przygotowywanej książki, zaprezentował swój najbardziej znany (z frazą "nasze życie jest obliczone / na cztery psy") na rockowo. 

 Martyna Łogin-Trenda

 Krzysztof Kleszcz

 Tomasz Bąk

 

 Piotr Gajda

 Maciej Robert i Krzysztof Varga

 Rafał Gawin

 Piotr Grobliński

 Monika Mosiewicz

 Przemysław Owczarek

 Monika Mosiewicz i Paweł Sołtys

Jednia z pełzaczem

MICHAŁ KSIĄŻEK "Północny wschód", Fundacja Sąsiedzi, Białystok 2017.

 

Już w pierwszym wierszu, który ma formę modlitwy albo medytacji słowami "Proszę pokaż mi północ / Bym znał wszystkie cztery przykazania świata / I nie zapomniał o nich przed telewizorem", autor zestawia świat współczesny, który go denerwuje, z idealnym światem swoich wyobrażeń.

Oto prosta (ale czyż nie genialna w swej prostocie?) prośba. Sami - skazani jesteśmy na błądzenie, potrzebujemy wskazówki, instrukcji, wytycznych, od Boga, brata, przyjaciela.

"Bym korzystał ze wschodu zachodu i południa / Jak ty rozsądnie z umiarem" - celnie, do rozumu, by poskramiał egoizm, zamiłowanie do wygody, niepotrzebnego przepychu. Jeśli wschód jest symbolem duchowości i sacrum, północ symbolem własnej drogi,  – północny wschód, który dał tytuł całej książce, staje się miejscem idealnym. Razem ze swoim biegunem zimna, lasami, jeziorami. Suwalszczyzna, Hańcza, Białowieża - cud, miód, piękno i dobro.

Dodam, że ów pierwszy wiersz ma świetną puentę. Duchowym przewodnikiem okazuje się latający reprezentant świata przyrody. Mnie, który rozkleił się przy „Makrokosmosie”, w to graj.

Konfesyjny ton daje szczególny walor. Samo wypowiadanie nazw polnych roślin nabiera rangi mistycznej, a wymienianie szczegółów anatomicznych ma wymiar adoracji. Podoba mi się, geografowi, ten fragment: „Proszę pokaż mi północ / Bym miał dla nich zawsze trochę geografii / Trochę szerokości i nieco długości”.

Wiersze obfitują w powtórzenia, ocierają się o lapidarność, banał. I nic im to nie szkodzi. Dają tlen jak spacer po lesie, przewietrzają umysł.

Dużo w nich dbałości o brzmienie fraz, by brzmiały jak zaklęcia, jak jakiś czar, a więc „coś się ruszało w pochewkach źdźbeł bździło noga o odnóże".

Bohaterowie mają żółte brzuchy, igłę dzioba, mają "spostrzeżoność", biel grzbietu.

Wiersze wychodzone po lasach, przyniesione z igłami sosny. Wiersze z zachwytu potęgą dębu, ze szczęścia bycia obserwatorem przyrody: „padając w obiegi i pod koła cykli”, „kosy wołają mnie na dwór. Jak chłopaki z podwórkowej drużyny.” albo „Podaj mi wzór na jawor. Na dąb, wiąz spójrz i oblicz ich obecność i wygląd.”

Pomysłem na książkę jest wrzucenie w sielskość krajobrazu porcji zagrożenia. „Przywołanie świerków do porządku”, „nawpuszczanie linii prostych” to udane frazy, które mogą obudzić ekologiczną świadomość, wywołać metafizyczne drżenie.

Świetnie oddaje nasze ludzkie obojętnienie na świat przyrody wiersz „Za wsią”. Świetnie oddaje naszą trudną komunikację przyroda-człowiek wiersz „Hańcza". W „Zaniemeniu” natomiast mamy afirmujące świat konstatacje, które nagle się łamią  na tragicznym wspomnieniem z dzieciństwa. Bardzo dobrze zrobione wiersze!

W „Suwalskim parku krajobrazowym” frazom czegoś brakło, przemknęło mi, że to tylko proza poetycka.

I gdy wyświetliło mi się pytanie: "czy to nie jest zbyt banalne?", znów natrafiłem na prawdziwie kunsztowny fragment - w wierszu „Szetejnie” - o cudownej jedni z pełzaczem ogrodowym i mistycznym uniesieniu wyrażonym we wspólnym języku ptasio-ludzkim.

Dalej są wiersze-błyski, obrazy, które zostają w głowie. Jest parafraza, idealnego do przerabiania „Ocalonego” Różewicza, w którym obrywa się wszystkim kupującym w zatłoczonym dyskoncie, w którym jedzenie straciło pewien ważny wymiar. „Ocalałem prowadzony na zakupy” to wiersz, który dotknie każdego, precyzyjny, tak by zabolało, tak by poprosić o pokutę i rozgrzeszenie.

W części nazwanej „Ciągiem dalszym” mamy kilkanaście miniaturek wziętych z życia, z synem i córką. Te krótkie "poetyckie chwilki" - są niestety zbyt migotliwe, może oprócz tej ze strony 46: „macam własne pragnienie, czy nie jest już pożądaniem”, oprócz tej ze strony 47: „trzydzieści osiem czegoś”, oprócz tej ze strony 48: „pewnie pani dyktowała”... No i akt terroryzmu nasionami malwy, świetny!

Miniatura ze strony 58 to poetyckie manowce i gdyby miały kończyć książkę, czułbym się jak w bagnie zwyczajnym. Na szczęście jest jeszcze na tekturowym tle przejmujący wiersz „Blokada w oddziale 338”. Huczy harwester, padają zaklęcia o nietykalności terytorium lęgowego dzięcioła białogrzbietego, operator bluźni "Wypier*alaj stąd dziwaku", a podmiot liryczny mówi no pasaran. I zamyka się tomik, i otwierają się oczy.

Zobacz też recenzję "Drogi 816" i tomu "Nauka o ptakach".