Łap się drabinki

Autor: Krzysztof Kleszcz


TOMASZ BUDZYŃSKI „Osobliwości”, Isound Labels 2011

Poprzednia płyta Tomasza Budzyńskiego - „Luna” była o pogodzeniu się ze śmiercią. Oswojona w piosenkach „Umieraj” czy „Dom” przestała być czymś złym, strasznym.

W „Osobliwościach” jest o tym, że śmierć obezwładniła żywych. Bo dlaczego krążą wokół muchy? Ten motyw pojawia się kilkakrotnie. Rozglądam się i faktycznie: pełno tego paskudztwa - siadają na telewizorze wieczorem gdy próbuję znaleźć jakiś film, bywają natarczywe w „Empiku” (półeczka z poezją zepchnięta do narożnika, ledwo trzyma gardę, tymczasem fantasy i komiksy boksują, a ten ostatni sierpowy doprawdy obłędny). Ten ich czysty głos: „Przynieś mi pączki / całuj mnie w rączki / Bo nie strzepniesz mnie”!

Zaskoczeniem jest muzyka. Kto ukradł gitary? Prym wiedzie zloopowany beat, przypomina solowego Brendana Perry’ego albo Dead Can Dance z płyty „Spirit Chaser”. Pojawia się klarnet, saksofon. Beat w „Amor Sui” jest jak paszczowe odgłosy zespołu Me Myself & I, a w „Mordopolis” rządzi niski bas a la Korn.

Warstwę liryczną Budzyński zaludnił postaciami z bajek: borsuk i lis, konik Garbusek, królik ponury, Balbinka. Dostaje się ludziom pióra: „Tysiąc kotletów, światło poetów”. Gdzie oni są? Wszak to ich rola, by ocalić sacrum. Refren piosenki „Imię” jest jak definicja pokolenia, gdzie piękno zmieniło się w piekło, bo taką podmianę zasugerował Word. Bolesna ta diagnoza duchowego upadku: „Z prądem płynie / Rzeczny trup / A na wierzbie płacze / Płacze siwy duch”.

Jest osobliwie. Fani „Legendy” poczują się zakłopotani. To płyta do kontemplacji, do przeżycia, do przebudzenia. „Człowiek nie jest sam” brzmi jak egzorcyzm – można się nieźle wystraszyć. Kompletnym odlotem jest „Bestiarum” - możliwe, że wokalnie się tu udziela pewien polityk. Ostatnie dwa utwory brzmią kojąco. W każdym razie najlepsze fragmenty płyty zmieściły się do mojego „The Best of Budzyński”: niepokój „Małej śmierci”; szaleństwo „Amor sui” szczególnie fragment „takie to tam i takie to to”, gdy niczym Lech Janerka na „Fiu Fiu” opisuje miłość; i „Mordopolis” – z refrenem nieprzypadkowo na melodię „stojąc w mroku” z „Triodante”.

Przejmująco brzmi smutne wołanie do ucieczki stąd: „Wio Garbusku”. Bo to się naprawdę udaje, jeśli się szybko biegnie, jeśli się złapie drabinki.

Skutki uboczne (20)

„(…) Jak mylne i przesadzone są zdania o poezji, tak również mylne i niedorzeczne są zdania o poetach. Poeta według dzisiejszych krytyków jest to szataniec, marzyciel; wyobraził sobie to, czego nie ma na ziemi i być nie może, a ponieważ nie znalazł tego, co sobie uroił, gniewa się na ludzi, pogardza nimi, nic im dobrego nie robiąc, na koniec rozpija się, truje się lub w łeb sobie strzela, oto poeta. Nie dość na tym. Poeta jest to odludek, wieczna ironia, wiecznie niezgodna struna, nie dająca się nigdy nastroić do ogólnej harmonii świata, ciągle niesforna, ciągle dzika, poeta jest to antyczłowiek, poeta i społeczeństwo jest to czarne i białe. Takiego wyroiwszy dziwoląga puszczają go w świat krytycy nasi i krzyczą: Patrzcie! Patrzcie! Oto poeta! Litujcie się nad nim, bo on jest nieszczęśliwszym od Wiecznego Żyda, od kosookiego, od policjanta! A ja wam także powiadam: Bracia! Litujcie się, litujcie, lecz nie nad poetami, ale nad tymi, co poetów tak wystawiają, litujcie się nad nimi, bo ich szał doszedł aż do bluźnierstwa, bo ich słowa obelżywe poruszają święty proch zgasłych piewców naszych, a żyjących krzyżują i żółcią poją. Tak jest zaprawdę, słowa ich bluźnierstwem są!

(…) Poeta, zdaniem moim, jest to człowiek, co uczuwszy lub utworzywszy w sobie piękność podnosi ją do najwyższej możebnej doskonałości czuciem i wyobraźnią swoją; zapala się miłością do swego utworu, ale go w sobie nie zamyka, przeciwnie, pokazuje wszystkim, uderza nim w serca braci słuchaczy i zniewala do kochania go i naśladowania. Poeta w chwili natchnienia jest to Samson, jest to mędrzec, jest to anioł przypominający swoje boskie utworzenie na obraz i podobieństwo Boga. Wszystkie władze duszy skupione w sercu nadają mu moc jakąś nieziemską. Uczucie podniesione do najwyższego stopnia czyni go wielkim, silnym i rozumnym. Poeta – jest to drogowskaz społeczeństwa: w chwili natchnienia, w swoim sercowym jasnowidzeniu ujrzał piękność, prawdę, cnotę, ukląkł przed nią i oddał jej cześć przynależną, ujrzał drogę prowadzącą do szczęścia, rzucił się oślep na nią, sam pierwsze ciernie niebezpiecznej drogi stępił na sobie i woła: za mną, ludzie, za mną, tu jest prawda, tu jest zbawienie! Poeta jest to człowiek, co tak przyrósł do swego społeczeństwa, jak matka do dziecka, jak bracia sjamczycy do siebie, jak jemioła do dębu; żyje jego życiem, raduje się jego radością, cierpi jego ogólnym cierpieniem. Wypal rdzeń dębu, uschnie i jemioła. Życie poety jest to życie matki. Jak matka w chwilach porodu, tak on w chwilach wydawania na świat swych duchowych dzieci cierpi i szaleje z bólów, aż dziecko – myśl wyjdzie z jego serca i błyśnie zbawieniem światu.

(…) Być może, że wielu poetów zagasło nie spełniwszy swego posłannictwa, lecz nie dlatego, że nie umieli się wyrażać, ale że nie rozwinięto w nich tej władzy albo ją skrzywiono – lub wraz z życiem stłumiono; były to iskry, a miały być gwiazdami. Błyśli i zgaśli jak błyskawica, a mieli płonąć jak oświecające kagańce na drodze błędnego pielgrzyma (…).

Edward Dembowski, Kilka słów o pojęciu poezji (1 lipca 1843 r.)

„Idee programowe romantyków polskich”. Antologia, oprac. A. Kowlaczykowa, Wrocław 1991.

(p)

Trawniki Kultury

Przez osiem kolejnych sobót lipca i sierpnia w kilku charakterystycznych punktach ulicy Piotrkowskiej pojawiać się będą zielone miniscenki, na których między godziną 17.00 a 22.00 zagoszczą muzycy, literaci i aktorzy. Trawniki Kultury wyrosną w pasażu Schillera (trawnik interdyscyplinarny: muzyka, teatr, performance, sztuki plastyczne), przy fortepianie Rubinsteina (trawnik muzyczny), przy ławeczce Tuwima (trawnik literacki) oraz przy pomniku misia Uszatka (oferta dla dzieci).

30 lipca (sobota) od godziny 17.00 przy ławeczce Tuwima (ul. Piotrkowska 104 przed pałacem Heinzla) zaprezentują swoją twórczość poeci z Łodzi i z regionu łódzkiego. W programie czytanie wierszy na ulicy, bookcrossing, promocja łódzkich książek poetyckich. Akcja ma na celu zatrzymanie przechodniów i choć na chwilę przemienienie ich w widzów, by popołudniowy spacer ulicami miasta był okazją do spotkania z poezją.

Akcję realizowana jest dzięki finansowaniu Urzędu Miasta Łodzi i zaangażowaniu łódzkich artystów. Pomysłodawcami Trawników Kultury są fundacja Art Industry i Fundacja Dla Kultury Lightcraft Kemyd.

szczególy na: http://trawnikikultury.pl/2011/

(p)

Teraz, tu...nigdzie

Przyjemnie jest recenzować płytę zespołu w przededniu dziesięciolecia jego działalności (1 sierpnia). Wypada się przy tym dobrze zachować, napisać kilka ciepłych słów w sposób elegancki i stonowany, żeby „broń boże” nikogo nie urazić. Na szczęście w przypadku „(Now) here” nie ma powodów do asekuracji. Płyta wykonana jest z porządnego stopu rocka, metalu oraz rapu w stylu Rage Against The Machine. Chłopaki z C.A.L.M. przetapiają w hucie nu-metalowego rzemiosła tony surówki, a kiedy zastygnie, tną ją riffami aż lecą iskry. Tak więc, nie ma zapotrzebowania na laurkę, co najwyżej można ich obdarować okolicznościową tabliczką z kwasoodpornej blachy.

„The back door of my life” zaraz na początku atakuje nas metalurgicznymi odgłosami, nie ma zlituj, w uszach brzęczą nawinięte na drut (jak paciorki) śruby, mutry i podkładki, niby niedalekie echa Incubus i te nieco dalsze – z ciemnych, zawilgoconych pomieszczeń, które z powodzeniem mogłyby robić za scenografię kolejnej części filmu „Piła” – z rejonów Slipknota. W „Nowhere” jest podobnie, muzyka jest przez chwilę nieco bardziej „krocząca”, żeby za moment przyspieszyć za pomocą mocnego riffu i skandowania wokalisty. Zupełnie niedaleko, niemal na odległość kolizji do RATM zbliżają się muzycy C.A.L.M. w utworze „Wrong decisions”. Spokojnie, dochodzi tu, co najwyżej do lekkiej „obcierki”.

„The curse of leadership” nie wiąże się z gruntowną zmianą stylistyki, choć kompozycyjnie (szczególnie w refrenie) niesie za sobą pewną “lekkość” (czytaj: nieco większą niż dotąd melodyjność), która kojarzyć się może z dokonaniami 3 Doors Down (co zespołowi ujmy nie przynosi). Świetny jest „REwind”, utwór, w którym znów mamy do czynienia z nu-metalowym podejściem do definicji ballady – jest melancholijnie i niepokojąco, a zarazem odpowiednio mrocznie.

Z racji „Demoralizing shout” i „Chic lady” znowu znajdujemy się na kursie kolizyjnym, ale mam wiarę, że C.A.L.M. gładko ominie chromoniklowe zderzaki takich „wypasionych bryk” jak RATM i Slipknot śmiało podążając własną drogą. O tym, że przewidywania się spełnią świadczy utwór zamykający „(Now) here” – „I (almost) quit smokin”, w którym Wojciechowski, Iwanciw, Mroziński i Krawiec dochodzą do w pełni samodzielnego artystycznego wyrazu, tworząc kompozycję przemawiającą do słuchacza niemal indywidualną barwą. To dobre podsumowanie tej ciekawej i inspirującej płyty mimo oczywistych zapożyczeń.

Cieszy, że taka muzyka może powstawać gdzieś poza mainstreamowym zagłębiem. Zespół pochodzi z Ostrowa Wielkopolskiego, miasta, które przyznajmy, nie dyktuje warunków polskiej scenie rockowej. Ale ma pożądany klimat, który tworzy specyficzny, twórczy ferment (chłopaki, a koncertowaliście na tej muszli w parku ze stawem, vis-a-vis kina?).

C.A.L.M. „(Now) here”. (Independent Production)

Recenzja pierwotnie ukazała się na stronach codziennej gazety internetowej NaszTomaszow.pl

(p)

Nuty pachnące jabłkiem

Poezja śpiewana w naszym kraju od dawien dawna ma swoje miejsce, co rusz uzasadniane romantyczną duszą naszych rodaków. Na co dzień z owym romantycznym natchnieniem bywa różnie, niemniej niemal z autopsji znane są nam natchnione zrywy, których doskonałą alegorią jest owa słynna motyka, z którą czasem porywamy się na słońce. W zbiorowej pamięci narodu (tak myślę) nadal nie zatarły się nazwiska Ewy Demarczyk i Marka Grechuty oraz jako żywo pamiętane są nie tylko wakacyjne eskapady po całej Polsce śladem przeróżnego rodzaju „stachuriad” i „siekierezad”. O dziwo, okazuje się, że w czasach gospodarki rynkowej, rynku walut i kredytów to poetyckie zjawisko nadal ma się całkiem dobrze, a jego przeciwnikom (twardzielom) sprawy do końca nie wyjaśni natrętne powtarzanie retorycznego, kpiącego pytania: „Adamie Mickiewiczu, cóżeś im uczynił?”.

Grupa Czerwieńsza Strona Jabłka powstała trzy lata temu w Górze Kalwarii, krainie porośniętej jabłoniami, zawieszonej nad wiślaną skarpą. Nie wiem jak do mojej teorii odniosą się tamtejsi sadownicy, ale wydaje mi się, że w ostatnich latach w tamtym rejonie obrodziło, ponieważ jabłek niewątpliwie wystarczy i na targ, i do produkcji wina marki „Wino”, i na… nagranie płyty.

Oczywiście, przyklejenie CSJ nalepki z napisem „poezja śpiewana” byłoby nieco krzywdzące i przedwczesne, albowiem styl tej formacji poniekąd dopiero się krystalizuje. Dariusz Zieliński (lider zespołu, autor wszystkich tekstów i zarazem ich wykonawca), Michał Bąk, Andrzej Kochański, Łukasz Józwiak i Łukasz Salański na swoim debiucie prezentują się ewentualnym słuchaczom nie tylko i wyłącznie w „kostiumie lirycznym”. W ich muzyce pobrzmiewa zarówno rockowe granie, jak i reagge i bossa nova, tworząc razem podwaliny pod zapomniany już nieco dzisiaj nurt „piosenki z tekstem” (podkreślam: „z tekstem”). Wspomnianego gatunku nic nie zastąpi, ani ekstatyczne stęknięcia i jęki wydobywające się z ust „topowego” wykonawcy w przerwach pomiędzy deklamowaniem przez niego jednej i tej samej linijki: „beybe, beybe, beybe” a scenicznym demonstrowaniem możliwości człowieka - gumy. Te piosenki są zrozumiałe i mają sens, poza tym mówią o czymś istotnym i uniwersalnym. Tym samym Czerwieńsza Strona Jabłka wpisuje się w to, co kultywują artyści w rodzaju grupy Raz Dwa Trzy, Renaty Przemyk, ale również w optykę takiej na przykład grupy jak niezapomniane Róże Europy.

Płytę otwiera „Już jest po mnie”, zdystansowana opowieść o pożądaniu i zarazem rzecz doskonale zrównoważona; zawieszona pomiędzy poetycką ekspresją i rockową wielobarwnością. Napotykamy w niej zarówno nastrojowość (w refrenie piosenka nagle zwalnia udając się w „smoliste”, smooth jazzowe klimaty), jak i na „klangujący” bas i rasową solówkę gitary. ”Chcę być małym chłopcem” rozpoczyna urocza fortepianowa impresja, ale to w gruncie rzeczy „regałowa kompozycja”, traktującą o tzw. męskim syndromie „Piotrusia Pana”. „Znajdę Cię” to piosenka w rytmie dyskretnej bossa novy, chyba najbardziej zbliżona do romantycznej piosenki, tym bardziej, że fragmenty jej tekstu brzmią jak wyimek z jakiegoś wiersza. Podobnie w utworze „Usta, oczy”, gdzie ponownie mamy do czynienia z balladą i z poezją („…mój świat jest dychotomiczny / jak spodnie / nożyczki / lub drzwi.”). W warstwie tekstowej obie opowiadają w niebanalny sposób o relacjach damsko-męskich.

Inaczej niż „Piekło” – znowu w „szafażu regałowym” – pieśń, która od razu skojarzyła mi się ze słynną kompozycją Dżemu „Dzień, w którym pękło niebo”. Ciekawe jest także tytułowe „Ratuję Świat”, z tekstem kojarzącym się z piosenką zespołu Hurt „Tak jak Bolek i Lolek” (tu akurat jest mowa m.in. o Conanie, MacGyverze, Jamesie Bondzie, jak i o bohaterach polskich PRL-owskich seriali z lat siedemdziesiątych i komiksów).

"Na każdą myśl” jest najbardziej zbliżone do propozycji wspomnianych już Róż Europy (jeszcze bardziej umocowany w tej stylistyce jest utwór następny – „Moje dłonie”) i ma fajny motyw fortepianowy podobny do brzmień znanych nam na przykład z albumów Kate Bush. Płyta kończy się utworem „Żurawie”, w których słychać afrykański instrument udu. To obok „Piekła” chyba najbardziej „programowy” utwór na krążku, który brzmi jakby zespół dokonywał transgresji pieśni Antoniny Krzysztoń na muzykę „mickiewiczowską” lub dramatyczną „słowacczyznę”. Polowanie na ptaki, by mieć pióra na pościel, w której można się potem kochać, to w swojej wymowie dosyć „turpistyczna” ballada niemal w stylu „Świtezianki”.

I taka też jest cała płyta Czerwieńszej Strony Jabłka; poetycka, romantyczna i młodopolska. Dobra zarówno na festiwale pod hasłem krainy łagodności, jak i na „Reagge nad Wartą”.

Czerwieńsza Strona Jabłka „Ratuje Świat!”. MegaTotal.pl

Recenzja pierwotnie ukazała się na stronach codziennej gazety internetowej „NaszTomaszow.pl”

(p)

Skutki uboczne (19)

"Praktykowanie poezji, werbalne poszukiwania nieznanych celów rozwijały w nim przedziwną percepcję słów, nabierających animistycznej wyrazistości, zależnie od układów przestrzennych, słów, przemawiających niby Sybille wśród duchów. Kiedy jego fantazja podsuwała mu słowo, które mogło mieć jakikolwiek związek z rzeczywistością, doznawał wrażenia, że słowo to wchodzi mu w ręce i, jakkolwiek nadal widoczne, oderwane od obrazu, z którego powstało, zaczyna wirować, tworząc koło pełne niedostrzegalnych odcieni i sprecyzowanych form, nieuchwytnych form i niemalże niewidzialnych odcieni, koło, które dawało mu złudzenie, że gdy przymknie oczy, będzie mógł go dotknąć".

Jose Lezama Lima „Raj” (tłumaczenie: Andrzej Nowak). Wydawnictwo Literackie, Kraków 1979.

(p)

"Franciszkańskie" klimaty

Nie wypada nie szanować zespołów ambitnych, takich, które już na starcie deklarują chęć zburzenia zastanego układu i stworzenia czegoś innego, mniej skostniałego i sformalizowanego. Słowem tych, które pretendują do miana grup pragnących narobić fermentu i na nowo poukładać puzzle, z których ułożony jest obrazek z krajowym rock’n’rollem. Deklaracja Roberta Cichego, Marcina Śnigurowicza i Grzegorza Ziola była jasna i mocna: zespół Chilli został utworzony po to, żeby zdemoralizować branżę muzyczną oraz udowodnić, że to co dobre nie zawsze jest Budką Suflera…Póki co nie zapracowali na miano naszych krajowych skandalistów (nie wiem jaką opinię mają w Opolu, ich rodzinnym mieście), ale tworząc muzykę o wyraźnie zakręconym charakterze i wpływach wywodzących się z dokonań Franka Zappy przefiltrowanych przez estetykę zespołu System of a Down dysponują odpowiednim potencjałem, żeby zdrowo namieszać.

Już sama szata graficzna ich debiutanckiej płyty budzi respekt. Eleganckie, kartonowe pudełko, tłoczona grafika i ciekawa okładka płyty zatytułowanej po prostu „Chilli”, przedstawiająca jamnika „upozowanego” za pomocą graficznego grypsu niemal na psa Baskervillów. W środku pudełka wkładka ze zdjęciem zespołu, listą tracków, instrumentarium użytym do ich nagrania oraz zaproszonymi do wzięcia udziału w sesji gośćmi i dwie płyty – „sidi łajt” i „cd black”, razem piętnaście utworów i sześćdziesiąt minut muzyki. Pełen profesjonalizm i to już w okolicach debiutu, który robi wrażenie!

Od strony muzycznej jest równie ekscytująco. Utwór otwierający „sidi łajt” (Świetnie, Rewelacja) to konglomerat tego, czym może pochwalić się Chilli. Muzyką, która może zadziwić swoim smakiem, uwodząc koneserów ostrych potraw (np. przyprawionych papryką chili). Czego we wspomnianym utworze nie ma? Jest gorący funk, echa grup Primus i Red Hot Chili Peppers. Oj, będzie palić w język, jeśli tylko zechcecie tej kompozycji posmakować! W Hush Mnie Kusi oprócz połamanego tytułu otrzymujemy kolejną porcję płonących lodów z pieprzem (hip-hopowe i hardcorowe motywy, którym towarzyszy rozpasana, funkująca linia basu.

Ale oto wraz z Sąsiadem przenosimy się w rejony bliższe Zappowskim popisom, tu uaktualnione stylem innego kultowego wykonawcy – grupy System of a Down. I znowu otrzymujemy efekt naprawdę piorunujący! Wręcz nokautuje nas utwór kolejny (Zakopiański), a to przede wszystkim z racji błyskawicznego przerzucenia się na stronę klimatów zaczerpniętych z tatrzańskiego folku, ale nie w postaci góralskiej cepelii, a może właśnie w postaci – mocno chwiejnej i nieskoordynowanej – jakby podhalańskim grajkom wyposażonym w piece i elektryczne gitary od dawien dawna towarzyszyły denaturatowe ranki, południa i noce.

W ten oto sposób zbliżamy się do kompozycji stanowiącej istne clue filozofii muzycznej (i nie tylko) opolskiej grupy (Dr Jelito). Ponownie nad muzyką Chilli unosi się duch Franka Zappy (a przewrotny tekst przywodzi na myśl słynne zdjęcie muzyka siedzącego na „tronie” – czytaj: „na kibelku”). No i ten tekst, na pewno kontrowersyjny dla tekściarzy-purystów, ale też i dla przeciętnego słuchacza, traktujący o defekacji…Z tym, że zespół broni się w tym przypadku zarówno pod względem artystycznym jak i obyczajowym, nie przekraczając subtelnej granicy pomiędzy artystyczną prowokacją a zwykłym obciachem.

Pierwsza płyta kończy się piosenką Płakała, najmniej udziwnioną i najspokojniejszą kompozycją na tej części albumu, nieco podmetalizowaną, przypominającą brzmieniowo dokonania innej naszej rodzimej grupy Ocean.

„Cd black” otwiera Anton, kompletne wariactwo muzyczne, w którym usłyszymy nie tylko wpływy grup Run-D.M.C. i Rammstein, ale i bawarskie chórki (sic!) oraz motywy muzyczne zaczerpnięte z polskich przyśpiewek ludowych! Z kolei Call it Love w wersji „żeńskiej”, spokojnie mogłyby wykonać dziewczyny z zespołu Sistars, podobnie jak Hi Nock, łączący w sobie zarówno pop, jak i R&B, funky i soul. Niemal każda bez wyjątku kompozycja na „cd black” przyprawia o zawrót głowy, nieważne, czy będzie to World Peace Council z arabskimi motywami, czy też Fransu, który ma w sobie coś z wykonań charakterystycznych dla francuskiego barda Jacquesa Brela.

Cały czas musimy jednak pamiętać, że wspomniane szaleństwo opiera się na konkretnej estetyce, dla której najbliższe są klimaty wymyślone już nieco wcześniej przez zespoły, i to z ich doświadczeń Chilli czerpie dla siebie inspirację, jak choćby z Jamiroquai w I say…No i nie można nie wspomnieć ponownie o muzycznym szaleństwie panującym na debiucie Chilli, o nieustannym mieszaniu stylów i konwencji, jak w Endżel, który raz brzmi jak utwór grupy Guano Apes, aby za chwilę przejść niemal do deathowego growlingu, a zaraz potem do pop-soulu w stylu Toploader, by w końcu pokusić się o delikatne wtręty rodem z Alice In Chains.

Zadziwiający zespół, zadziwiający debiut! Do wielokrotnego odsłuchiwania i odkrywania. Ja już co nieco odkryłem – w szacie graficznej płyty zabrakło jednego, ważnego elementu – nalepki z napisem: uwaga na opadające szczęki!

Chilli „Chilli”. KoralFilm.

Recenzja pierwotnie ukazała się na stronach internetowej gazety codziennej NaszTomaszow.pl

(p)

Poranki. Kilka wersów, kilka strof

Autor: Krzysztof Kleszcz

KONRAD CIOK "Mamałyga", SPP Oddział w Łodzi, ŚFK - Dom Literatury, Biblioteka "Arterii", Łódź 2010.

„Najtrudniejsze są rzeczy niespodziewane. Dopada nas zdziczała radość albo zajmujące szczęście. I potem trzeba układać się na nowo, jakby ktoś mocno zamieszał nam w głowie niemytą chochlą.”(s.50)

Konrada postrzegałem za każdym razem, gdy go spotkałem w Łodzi - jako żartownisia, Casanovę, który musi zdążyć na kolejną randkę. Zawsze też widziałem poetę, który gdy czyta wiersz – to robi to po mistrzowsku. Umie układać słowa, ma wyobraźnię. Frazy z wodnym znakiem Cioka mają często jakieś zdrobnienie - przez to czułość, niecny wulgaryzm, ukryty rym: „gdybym dysponował własnym przedzialikiem, na pewno by wzrosły biorytmy skutecznie”, „Aż nagle: dwa wolne, dla mnie i dla wspomnień.”, „łatwiej jebnąć drzwiami, żeby nie było”, „płynę w dół Missisipi, gdzie się rodzi złoto. Nie chcę jadać w A-Dongu, z całą tą hołotą.”, „Płynę w brudnej Łodzi, Chojny mijam, Doły”...

Jego druga książka (po "Brudnym kinie" wydanym w SDK w W-wie) ma specyficzną konstrukcję. Na początku jeden wiersz, a potem... długi poemat kolejowy „Awake on a Train” - życie w podróży, szukanie wolnego przedziału, gapienie się w okno, tęsknota za dziewczyną, słuchanie przypadkowych rozmów. Poemat napisany zmyślnie, z żarem, z wdziękiem. Pełen przeskoków myśli: „zalążki domów, ikra świateł”, „Blednę na myśl, że już pół roku, a ciągle nie teges, a przecież ziemia i niebo wiedzą jak mocno, w płomieniach, promieniach, promilach, próbujemy.”, „Op.55, mgła. Inwersja termiczna przyziemna, na oko – radiacyjna. Przychodzi na śmiesznych kocich łapkach. Jest niewyraźna, jak wszystko poza pewnością, że coś mija, nieodwracalne.”, „Uwielbiam przychodzić, oglądać trailery, zapowiedzi wojen, pojednań i chorób na które pomrzemy,...”

W części I jest jeszcze 12 wierszy. Pełnych zaskakujących spostrzeżeń. Konrad jest fotografem, wyobrażam więc sobie jak mierzy ze swojego Canona, Pentaxa czy innego sprzętu, strzela, a potem mówi: „kartofle są piękne”, „popiół to mięśnie, chrapy, mózg konia”, albo „śmierć pachniała jak wodospad. Unosił ją latawiec.” Tu np. taki niezwykły początek: „Wytwarzam nadruki na koszulki, magiczne kubki. Robię pościel z napisami.”
Gdy w wierszu „Polowanie” wspomina miłość, jest niczym Nick Cave ze swym „beauty must die”... Umie zadedykować wiersz matce – z taką bezpretensjonalną frazą „w nowym swetrze, który mi się nie podoba, odnajduję Cię”.

A potem jest część II - proza. W pierwszej chwili taki myk mnie rozczarował. Ale to w tutaj w prozie przywołującej autobiograficzne fakty, Konrad stał mi się szczególnie bliski – gdy krzyczy o jabłkach do rozświetlonego pobliskiego okna, gdy kopie dół dla psa, gdy biegnie za górkę po maliny. No i powód, dla którego zazdrości ludziom systematycznym, rozkleił mnie zupełnie. „Poranki, kilka wersów, kilka strof.” Niespodziewanie zamieszał w mojej głowę niemytą chochlą. I rozklejony dostałem jeszcze piękną codę - wiersz z frazą z Różyckiego. Pyszna ta mamałyga. Poproszę dokładkę.

Patrzeć pod świat

Autor: Krzysztof Kleszcz

Izabela Fietkiewicz-Paszek "Portret niesymetryczny", GODDAM Agencja Artystyczna, Piaseczno 2010

Marcin Świetlicki w jednym z wywiadów powiedział: "mentalnie jestem basistą po prostu, bardziej rozumiem grę na gitarze basowej w jakimkolwiek zespole, niż wiersz Artura Szlosarka albo Andrzeja Sosnowskiego (śmiech)." Rozpatrując w tym kontekście "Portret niesymetryczny", nie jest konieczne podczas lektury poszukiwanie zaginionych kodów... Fietkiewicz-Paszek w swym debiucie porusza odwieczne tematy: miłość wystawioną na próby i wszechobecną śmierć, która zabiera "po kolei, po cichu, od najstarszego, ale np. od prawej".
To liryka ułożona z zakochań "są dżipiesy, które kierują tylko na Worcela", z niepewności "byłam / przez chwilę poetką piłam / gorzką kawę miałam błękitne oczy i kłopoty / z zasypianiem?", z kobiecej zachłanności "chcę pamiętać. Każdy szczegół. Kolor butów, wzór na energię potencjalną." Do tego przyprawiona dawką szaleństwa "Język niósł i poniósł Język gładził / i zgładził Język lżył i ulżył", a obok tego - bezradność: "wolność psa spuszczonego / z prądem rzeki". Sporo tu fraz, dla których warto zaglądać do książki niejednokrotnie: "Niech się staną ciałem, niech nabiorą ciała", "Boli każda z dwunastu spacji". Jeśli życie to podróż - to miejmy świadomość, że w każdej chwili może nam się przytrafić zderzenie: wtedy "uderzą w przednią szybę Rzymy, Paryże, poezja, ech"; "Śmierć to naturalny odruch. umieramy więc / na próbę, by po chwili znów sie wykazać / życiem, pogrzebać głęboką czerń na kiedyś / i razem śmiać się , mrużyć oczy patrząc // pod świat."

To bardzo równy, dobrze zredagowany tomik (redakcja: Joanna Mueller-Liczner). Ciekawą formę mają wiersze będące korespondencją z Listami do św.Pawła. A inspiracja fragmentem wiersza Karola Maliszewskiego "To męska rzecz" , pomysł zamiany ról ojciec/syn w sytuacji śmierci matki - zwyczajnie zaciska krtań.
Jest co czytać w "Liście do Anny Frank...", w podwójnym wierszu "Bierzmy się w końcu za tę ciszę", albo w "Szkicu topograficznym [ z pamięci]" (wspomnienie bliskiej osoby, która przedwcześnie odeszła: "owszem, pojawiasz się: w środku frazy ciechowskiego")

Czym żyje kobieta niewątpliwa, gdy "w gazetach znów pieprzą o końcu świata"? Gdy widzi umieranie, szpital, wszędzie "imadło na skroniach", "dźwięk respiratora.(...) w windzie, na parkingu," Skąd w niej siła, by stwierdzić: "Im trudniejsza droga, tym wolniej mijamy", albo "nieostre chwyta się z poruszeniem"?
Czy ta niewyczerpywalna energia bierze się z patrzenia na dziecko?: "ważniejszy od końca świata, którego nie było. którego nie ma. którego nigdy nie będzie."

Znalazłem się niedawno w sytuacji z wiersza tytułowego. Gdy z synem wycierałem buty przed wejściem do domu, dostrzegłem, że jesteśmy (z uśmiechem) obserwani.

Muzyka do nieistniejącego filmu

Jeżeli założymy, że idealnym wzorem soundtracków filmowych są ścieżki dźwiękowe do filmów „Requiem dla snu” w wykonaniu Kronos Quartet i „Misja” autorstwa Ennio Morricone dojdziemy wkrótce do wniosku, iż płyta „No Movie Soundtrack” olsztyńskiej grupy Fade Out plasuje się gdzieś pomiędzy owym wzorcem a warsztatem, w którym poniekąd metodą chałupniczą trwają starania związane z udźwiękowieniem nieistniejącego jak dotąd filmu tak, aby mógł trafić do dystrybucji w kinie (a póki co przynajmniej w multipleksie naszej wyobraźni).

Zespół tworzą muzycy, którzy konsekwentnie i z uporem uprawiają swoje "pokątne" rzemiosło. Ich debiutancka płyta powstawała w domowym studio przy dużym wsparciu rozmaitych instytucji kultury z terenu miasta Olsztyna, jest w całości instrumentalna i zawiera muzykę opartą na rozbudowanych kompozycjach łączących w sobie wpływy rocka, funku, jazzu, disco i folku.

Instrumentarium zespołu opiera się na wysuniętych na pierwszy plan partiach skrzypiec, fortepianie, solowych partiach gitary i pulsującej sekcji rytmicznej. To muzyka z góry skazana na niszę; brak w składzie wokalisty i zdecydowanych inklinacji w stronę wyprodukowania przeboju radiowego nieuchronnie wtłoczy grupę w rejony regałów magazynowych, gdzieś na końcu muzycznej fabryki. Ale jest także nadzieja, że kiedyś ktoś zdejmie propozycję Fade Out z „zakurzonej półki” i nagle odkryje, że wciąż lśni ona blaskiem nierdzewnej stali.

Całość struktury kompozycyjnej na No Movie Soundtrack to przede wszystkim partie skrzypiec Michała Baranowskiego, który poniekąd z racji umieszczenia właśnie tego instrumentu na pierwszym planie, pełni w zespole rolę lidera-instrumentalisty. W ten sposób wraz z pozostałymi członkami Fade Out tworzy wspólnie melanż muzyki o iście celtyckim rodowodzie, wymieszany z muzyką klezmerów, szacownych jazzmanów i statecznych twórców muzyki filmowej. Ten dosyć zaskakujący kogiel-mogiel stabilizuje tendencja do nadawania poszczególnym utworom określonej post-rockowej estetyki. Na dpłytą unosi się duch Pata Metheny’ego, Russa Freemana and The Rippingtons i Orkiestry Ósmego Dnia Jana A.P. Kaczmarka, a to wystawia grupie jak najlepsze świadectwo.

Takie kompozycje jak Mud Mood i Cast Away niosą za sobą częste zmiany nastroju wsparte na połamanych rytmach, gitarach i intensywnych pasażach skrzypiec. Mimo tego, wciąż daje się w tym miejscu wyczuć klasycyzujące oblicze zespołu (Burn). Za to w Rush muzycy w sposób zdecydowany poddają się gorącym latynoskim rytmom, podążając w stronę mariażu z rdzennym funkiem. Co znamienne, akurat w tej kompozycji linią melodyczną zawładnął fortepian za pomocą ciekawej, jazzowej aranżacji Jakuba Staniaka. Gdyby z kolei Simple Thing In Beijing, dostojny jazz z bluesowymi naleciałościami taperował jakiś mało znany muzyk, i tak musiałby ubrany we frak robić to w szykownej restauracji z drogą zastawą, srebrnymi sztućcami i kryształowymi, rozświetlonymi żyrandolami. I kuda tam mu do pospolitości warsztatowego falbanka?

Slumfrog naprawdę fajnie buja, a w Take A Break ospały, rozleniwiony podkład prowadzi nas jak po równym pokładzie przez smoothjazzowe klimaty w stronę chillioutu. Fade Out robi też na płycie trochę zamieszania i hałasu zwłaszcza w Qpsonite The Rakovadamosis Postbaranism, który ożywczo pobudzi zatopionych w chillioutowej sieście.

To prawda, że zespół z tego typu repertuarem nie zapełni stadionów. Ale na pewno znajdzie sporą grupkę swoich fanów i to nie tylko tych wywodzących się z kręgów zagorzałych kinomaniaków. Spokojnie wypełni za to salę studyjnego kina. Albo inaczej: każdemu, który jest gotów wyobrazić sobie jazdę po autostradzie dziesiątej muzy na seans w kinie samochodowym gdzieś na pustyni, No Movie Soundtrack żadnej krzywdy nie uczyni, za to z pewnością zwiększy komfort podróży, nie wspominając już o tym, że znacznie ją umili.

Fade Out „No Movie Soundtracks”. Fade Out (wydawnictwo własne)

Recenzja pierwotnie ukazała się na stronach codziennej gazety internetowej NaszTomaszów.pl

(p)