niedziela, 8 marca 2015

Coś najpiękniejszego na świecie

RENATA PRZEMYK "Rzeźba dnia", Universal Music Polska 2014.

Znam doskonale wszystkie (uups! prawie wszystkie - płytę "Panienki z temperamentem" w duecie z Kayah, odpuściłem) płyty Renaty. Każda jej płyta kojarzy mi się z jakimś wydarzeniem z życia, otwiera jakieś szufladki. Płyty "Ya Hozna", "Mało zdolna szansonistka", "Andergrant", "Blizna" słuchałem na kasetach, płyty "Tylko kobieta", "Hormon", "Unikat" i "Odjazd" z płyt. Ile to już lat słucham schizoRenii? Wyszło mi, że od zawsze.

Nowa płyta będzie - na zawsze. Choć pierwszy singiel wywołał lekką konfuzję (ktoś tu pojechał do Radia Zet?), choć okładka i tytuł wywołał konsternację (Lara Croft? The Sims 15?), byłem pewny, że płyta, nad którą pracowała bardzo długo, będzie odkryciem. I jest. Oto wreszcie Renata śpiewa własne teksty, świetne teksty. To, że śpiewa je wyjątkowo - wiadoma rzecz. Mało jest równie charakterystycznych głosów, tak przekonujących.

Po wielokrotnym, uzależniającym odsłuchu siedem utworów na jedenaście uważam za wybitne. O nich więc najpierw:
* nr 1 "Czas M" - dobry wstęp płyty. Zaskakujące orientalizmy, przeszywające solo altówki i egzotyczne wokalizy. Rzecz o przemijaniu, nietrwałości, o tym, że wszystko płynie i nic nie pozostaje takie samo - niecodzienne nawiązanie do wiersza Szymborskiej "W rzece Heraklita". 
* nr 2 "Kot" - mający w sobie coś z "No Surprises" Radiohead, piosenka-kofeina, o przezwyciężeniu strachu przed dniem, o tym, że tak wiele zależy od naszego nastawienia. To damska wersja słów Roguckiego "Przestań wyć" z "Los Cebula..." Comy. Zapadające w pamięć słowa ("cios dnia / w słoneczny splot promieni"), piękna kompozycja. 
* nr 5 "Nic to jest" - cudna melodia i coda wywołująca ciarki. O wyrachowaniu w miłości. "Lepiej nie robić tego złego, co by na dobre wyszło, liczy się co jest, a nie przyszłość".
* nr 6 "Raczej" - z osobistym filozoficznym tekstem. Na tle, momentami wręcz dubstepowych dźwięków, Renata wyśpiewuje swoje winy ("Czasem myślę, że / Nie zasłużyłam, by w kimś odrodzić się"), wątpliwości, ale wśród nich znalazło się też miejsce dla pewności siebie ("Odstawię pełnej szklanki całe pół / I nie dopadnie mnie istnienia ból").
* nr 7 "Co tam niebo" - hymn, podniosła pieśń o tym, że wiara czyni cuda. Świetny zwłaszcza fragment o wróżeniu z ziemskiej kuli.
* nr 8 "Dwojedno" - wreszcie akordeon! O poświęceniu. Genialnie i w sedno. ("Nie ma czasu, by myśleć o sobie, czasem trzeba pomyśleć za dwoje").
* nr 11 "Życie bez" - o smutku, gdy miłość wyparowała. ("Nieoczekiwanie rano wyszła cała prawda / nie czekała znów tak długo aż").

Są jeszcze cztery niezłe utwory: 
- "Kłamiesz" - trochę zbyt dyskotekowy. Śmiałem się, że to piosenka w sam raz na kampanie wyborczą. Refren wpada w ucho, ale zatrzymują słowa: "Gdy w oczu schron patrzę i wpadam na dno / To myślę, czy swoich by nie przymknąć na to wszystko". 
- Piosenka tytułowa - spodoba się wszystkim kobietom, które szykują się na imprezę. Będą podśpiewywać "Właśnie dziś jestem taka!". Urocza melodia. "Patrz tak, żebym była piękna, na twych kolan tronie"
- Figlarna, zaśpiewana głosem księżniczki "Zamiana" 
- Mroczny, przerysowany "Wilk" o "zgłupieniu na pstryk".
Te jedenaście piosenek zachęca do zmierzenia się z codziennością. Pojechać do pracy i mieć w głowie nutę: "Leć wysoko leć", otwierać bramę z pilota przy "Że to jest coś najpiękniejszego na świecie", patrzeć przez okno z kawą w ręku przy "Nie będzie zimy tego lata". Aż chce się wziąć dłuto i młotek, tyle jest do wyrzeźbienia.

sobota, 7 marca 2015

Ach, Biedronka




Biedronka ogłosiła konkurs literacki. Nagroda biebagatelna! - 100 tys. zł
Najciekawsze, że to konkurs dla amatorów. Wykluczeni są wszyscy, którzy kiedykolwiek cokolwiek opublikowali.
Szczegóły poniżej. Najpierw mój wiersz- komentarz:




Do Żubrówki - długopis i ryza,
by skoczyć na bungie w świat bajeru.
Lipa, omamy i blaga
są słodsze od chałwy i żelków.
Teraz kamera podwieszona do drona
opuszcza Biedronkę. Widać wielki pałac


widać wielki zegar. 
Za górami, za lasami - ściemnia się.
 




(za Onet.pl:)

Każdy, kto dotychczas pisał tylko do szuflady, ma szansę zdobyć aż 100 tys. zł. Taką możliwość daje mu Biedronka. Popularny dyskont uruchomił właśnie konkurs „Piórko 2015” na najlepszą książkę dla dzieci w wieku 4-10 lat. Takiej samej wysokości nagrodę otrzyma autor ilustracji do zwycięskiej pracy.

Konkurs „Piórko 2015” ruszył 5 marca, a autorzy-amatorzy mają czas do 21 kwietnia na przesłanie swojej twórczości. Mogą to być nawet trzy różne prace. Książka może liczyć do 60 tys. znaków, czyli maksymalnie 33 strony maszynopisu. Praca nie może być krótsza niż 20 tys. znaków, czyli ok. 11 stron. Utwór może być napisany prozą lub wierszem i powinien stanowić zamkniętą, spójną całość.

Konkurs składa się z dwóch etapów. W pierwszym wyłoniony zostanie najlepszy tekst książki. Ogłoszenie wyników nastąpi 11 czerwca. Tego samego dnia ruszy drugi etap – na ilustrację zwycięskiej pracy. Potrwa do 6 sierpnia. Wyniki tego etapu zostaną ogłoszone 2 września. Gotowa książka w nakładzie 50 tys. egzemplarzy trafi do sklepów 30 listopada, na kilka dni przed dniem św. Mikołaja. Będzie dostępna w 2600 sklepach Biedronki w całym kraju. Co ciekawe, konkurs został objęty honorowym patronatem Rzecznika Praw Dziecka.

Oceną tekstów, a następnie ilustracji zajmie się jury, w skład którego wchodzą znani dziennikarze, autorzy książek i ilustratorzy, w tym m.in. Jarosław Gugała, Renata Piątkowska i Bohdan Butenko.

Pierwowzorem akcji „Piórko 2015” jest Pingo Doce Children’s Literature Award -  konkurs, który został zrealizowany przez Grupę Jeronimo Martins w Portugalii. Cieszył się bardzo dużą popularnością. Wówczas do konkursu zostało zgłoszonych 1500 tekstów i 400 ilustracji.

Jak twierdzą organizatorzy polskiej edycji konkursu, czyli Jeronimo Martins Polska S.A, projekt „Piórko 2015" zrodził się w odpowiedzi na postępujący spadek czytelnictwa oraz malejące zainteresowanie książkami wśród najmłodszych odbiorców.

- Dzięki skali działalności sieci Biedronka mamy możliwość dotarcia z ważnymi społecznie ideami do dużego grona konsumentów. Korzystając z tego, chcemy odpowiedzieć na jeden z ważnych deficytów społecznych, jakim jest niski poziom czytelnictwa. Przyświecającym nam celem jest chęć zaszczepienia bądź rozwinięcia miłości do czytania wśród klientów, w tym także tych najmłodszych. Wiek od 4 do 10 lat jest szczególnym okresem, kiedy dzieci uczą się czytać i to wówczas najlepiej jest wykształcić nawyk sięgania po książkę – informuje nas biuro prasowe Jeronimo Martins Polska S.A.

W konkursie mogą wziąć udział osoby pełnoletnie, zamieszkałe na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, których prace literackie lub graficzne nigdy wcześniej nie były publikowane w drukach lub wydawnictwach oznaczonych numerami ISBN lub ISSN. Oznacza to, że w konkursie nie mogą wziąć udziału pracownicy naukowi, autorzy artykułów i książek, a nawet studenci, których prace dyplomowe zostały opublikowane jako artykuły. Każdy uczestnik może zgłosić prace w jednej lub w obu kategoriach.

Wysoka nagroda ma zachęcić amatorów do uczestnictwa w konkursie. Do tej pory nikt w Polsce nie zaproponował autorom książki dla dzieci takiej wysokiej gratyfikacji. Dla przypomnienia – nagroda polskiej sekcji IBBY w kategorii książka dziecięca wynosi 20 tys. zł. Dlaczego więc organizator konkursu „Piórko 2015” zdecydował się na tak wysoki bonus?

-  Pisanie dla dzieci jest wyzwaniem, którego nie ceni się tak bardzo jak tworzenia dla dorosłych. Wysoką nagrodą chcemy nie tylko podkreślić rangę konkursu, ale także nadać odpowiednią wagę literaturze dziecięcej. Wysokość nagród przewidzianych dla zwycięzców obu kategorii konkursowych ma również zachęcić utalentowanych twórców do wzięcia w nim udziału oraz wspomóc ich w dalszym rozwoju talentu - podkreśla Jeronimo Martins Polska S.A.

Projekt „Piórko 2015” ma na celu stworzenie najlepszej książki dla dzieci - która trafi do polskich domów. Czy w następnych latach Biedronka ogłosi podobne konkursy? Jak zapewnia organizator – wszystko zależy od tegorocznego zainteresowania projektem.


czwartek, 19 lutego 2015

Nagroda WARTO dla Michała Kozłowskiego

Laureatem tegorocznej Nagrody Warto w kategorii Literatura został Michał Kozłowski. Nagrodzono jego tomik "Gadane".

Interesującego wywiadu udzielił Dorocie Oczak -> link . Powiedział m.in.: " Długo czekałem na ten debiut. Ta nagroda nie tylko jest początkiem rewolucji w moim życiu, ale dała mi też poczucie bezpieczeństwa, że mam dla kogo pisać."

Michał wcześniej był nominowany w Konkursie im.J.Bierezina. Podobnie jak Rafał Różewicz, z którym rywalizował do Nagrody Warto dla twórców związanych z Wrocławiem. Wręczono ją już po raz siódmy. Nagrodzeni w różnych kategoriach odebrali po 10 tysięcy złotych. 


wtorek, 17 lutego 2015

Ogromnieje przerażający grzmotyl

Marcin Świetlicki, nie z zespołem Świetliki tylko z zespołem Najprzyjemniejsi, wkrótce wyda materiał muzyczny.

Jak poinformował na profilu FB: "w tym roku, jak najszybciej, w tym półroczu, a może nawet w tym kwartale wydamy płytę. Bo materiał już jest - szereg nagrań studyjnych i jeden koncert debiutancki. Wszystko jest nagrane pięknie i trzeba coś z tym NATYCHMIAST zrobić. Płyta się będzie nazywała WZIĘLI I ZAGRALI albo inaczej. Chyba trzeba ją wydać. Lepiej natychmiast niż wcale. Już można się zapisywać na ten album. Nakład będzie bardzo limitowany, a cena przystępna. Całuski!"

A na YouTube można już posłuchać świetnego "Grzmotyla":

Skarcony w telewizji
przez Grażynę Torbicką
napiętnowany przeklęty
wychodzę na ulicę

jakże teraz mi żyć
z takim brzemieniem klątwa
pani Torbickiej ciąży
dręczy i urąga

surowa konferansjer
ze wszystkich stron wyziera
jakże gotować obiad

jakże spokojnie spać
i gdzież ja pójdę teraz
psia mać o żesz psia mać

już tłum się zbiera by mnie
u ka mie no wać

Jak mogłem tak rozgniewać
Grażynę Torbicką

straszliwsza anatema
niż by mnie wyklął biskup

wyklęty w telewizji
przez Grażynę Torbicką
nie znajdę oburzenia
już zmarnowane wszystko

feministkę i geja
już zbiera na wymioty

nad miastem ogromnieje
przerażający grzmotyl

nad miastem ogromnieje
przerażający grzmotyl

niedziela, 15 lutego 2015

Nowy numer Arterii i zaproszenie do współpracy

Ukazał się nowy (uwaga! w mniejszym poręczniejszym formacie) numer "Arterii". W imieniu redakcji zapraszam do współtworzenia kolejnych numerów czasopisma.

1(20)/2015
numer historyczny

Numer jubileuszowy na ośmiolecie istnienia pisma! Chcemy zastanowić się nad tym, czy historia jest wciąż kuszącym źródłem inspiracji i polem działania dla współczesnych artystów. Czy w poszatkowanym światopoglądowo świecie można jeszcze zbiorowo pamiętać i zbiorowo przeżywać dzieje? Literatura wydaje się mieć swój wkład w to, że makrohistoria rozpada się dziś na szereg indywidualnych mikrohistorii ludzkich, opisując dzieje językiem odmiennym od dyskursów naukowych. Ale historia oficjalna jest zwykle pisana przez zwycięzców – chcemy postawić pytanie, na czym polega rola sztuki w polityce historycznej: w skali kontynentu i w skali pojedynczego miasta.

Termin przyjmowania materiałów do numeru historycznego: 31 marca 2015 r.



2(21)/2015
numer kosmiczny
 
Odrywamy się od Ziemi i szybujemy w przestworza, szukając alternatywnych kosmologii i mitycznych obrazów kosmosu w kulturze dawnej i współczesnej. Interesuje nas też UFO jako wyzwanie pozaantropologiczne oraz przyszłość literatury science-fiction. Gdzie dokonuje się dziś podbój kosmosu: czy w wyścigu między mocarstwami albo w sporach między kreacjonistami a ewolucjonistami o wizję powstania świata i człowieka, czy w lokalnych społecznościach zadających sobie pytanie o sens swojego istnienia? A język, czy on też nie ma kosmicznego wymiaru, zwłaszcza w kabalistyce oraz w eksperymentach awangardy?

Termin przyjmowania materiałów do numeru kosmicznego: 30 czerwca 2015 r.


3(22)/2015
numer komiczny

 
Pytamy o śmiech przez łzy: o kondycję (a może raczej agonię) zdrowego śmiechu i humoru w Internecie, we współczesnym kabarecie, literaturze i sztukach wizualnych. Co się stało z gatunkiem komedii, sięgającej do głębi ludzkiej istoty i jej kruchości w obliczu gwałtownych przemian kulturowych? Kiedy humor może być narzędziem walki o społeczne wartości i polityczne ideały, czy możliwy jest bunt na wesoło, który nie byłby komercyjnym produktem swoich czasów? Czy humor ma cezurę wieku, narodowość albo miejsce zamieszkania? Czy warto tęsknić za dawnymi kabaretami i teatrami absurdu?

Termin przyjmowania materiałów do numeru komicznego: 31 sierpnia 2015 r.


Czekamy na teksty nawiązujące do haseł nowych numerów: na dobrą poezję, prozę, przekłady tychże, eseje, reportaże, recenzje nowej literatury oraz grafiki i fotografie. Prosimy o teksty (proza, eseje, reportaże) o objętości do 15 tys. znaków, recenzje – do 5 tys. znaków i o zestawy 5–7 utworów poetyckich.


Z propozycjami i pytaniami prosimy zwracać się pod adresy: arterie.spp@gmail.com
lub m.a.nowicka@tlen.pl (eseje, recenzje).

Redakcja ARTERII
http://kwartalnik-arterie.pl/

* Dwa tygodnie po terminie przyjmowania materiałów autorzy zostaną poinformowani o przyjęciu tekstu do druku. 

wtorek, 10 lutego 2015

Sygnały, zmiana czasu i przeliczanie małych liczb

MICHAŁ SOBOL "PULSARY", Wydawnictwo Nisza, Warszawa 2013.

Są dni, kiedy poezja przez swą lakoniczność wydaje mi się daremna. I podziwiam czytających 900-stronicowe powieści, wielotomowe rozprawy, eseje. Zwykle jednak, i utwierdzają mnie w tym takie książki jak "Pulsary" Sobola, postrzegam poezję jako idealny koncentrat. Przeczytać wiersz to jak z 50-stronicowej papki wycisnąć sedno.

Tomik zakupiłem w pięknych okolicznościach przyrody na Rynku w Krakowie w księgarni Matras. I siedząc w fotelu, popijając espresso i czytając na chybił trafił kilka wierszy czułem się z tym jak ktoś, kto znalazł to czego szukał, kto zna sens tej "gry w sen i przebudzenie".

Czytelnicze olśnienia towarzyszyły mi także podczas kolejnych lektur. Ten ponad 80-stronicowy tomik wystarcza na długo. W dodatku ma ciekawą formę - co czwarty wiersz jest wierszem z panem Orkuszem (daleki kuzyn pana Cogito, znajomy pani Szubert) - daje to książce ciekawy rytm.  Orkusz, starszy pan przemawiający do dziecka: tłumaczy mu po swojemu, przewrotnie, świat, jakby mówił "odrzuć pozory", "Nie po to zostały stworzone oczy, abyś patrzył" (motto książki).
W najlepszym wierszu z tego cyklu Orkusz mówi, że z wszystkich rzeczy na Ziemi chciałby zachować zmianę czasu wiosenną i jesienną. Choć krytykowana, wyśmiewana, stwarzająca wiele utrudnień i wywierająca niekorzystny wpływ na ludzki organizm, jest cenna "właśnie z uwagi na zgubny wpływ i skłonność do przyzwyczajenia". W innym wierszu zwierza się, że próbuje odnowić jakiś stary mit, żeby jakieś chorowite drzewko "choć raz zaszumiało złowrogo lub rzuciło apokaliptyczny cień". Orkusz rozumie rozmowy o pogodzie, nie krytykuje naśladownictwa, bierze na chłodno tandetę i banał dla masowego odbiorcy, nie wierzy w koniec historii, koniec Boga i człowieka.

Zapadły mi w pamięć także wiersze: "Historia Kościoła" z puentą: "dziś wielbimy znów słabego Boga" oraz wiersz, który od "Życia codziennego Etrusków" prowadzi do wieprzowej kości w krupniku. W kilku fragmentach łatwo dostrzec "szymborską" precyzję, dlatego nominację do Nagrody jej imienia, potraktować trzeba jako wyjątkowo trafną. Przy tej poetyckiej precyzji trzeba zauważyć zaskakująco duże podobieństwo do prozy. Sobola fascynują obserwacje świata, który wysyła nam różne sygnały. Podgląda zachowania zwierząt i ludzi; np. w wierszu "Rybak" o łowieniu w dziwnym miejscu: "Wolałeś to miejsce za mleczarnią, odcinek, na którym rzeka przemienia się w ściek, bladożółty i mętny, że oko nie przejrzy. " albo "Drugi malarz dodaje chude patyki ludzi, liść trzciny na wietrze, wciera czerwoną glinę, sadzą znaczy cienie." z zakończenia zasadniczej części książki.

Na zakończenie dostajemy dwanaście ponumerowanych wierszy zatytułowanych: "Okaz". Są to opisy śródziemnomorskich "miast jak owadów w kolekcji entomologa". Obywatel GC właśnie zaśpiewał mi, w momencie gdy czytałem o złodzieju torebek i o wybuchającym Wezuwiuszu: "Przeczuwam inny świat, gdy czuwam, kiedy nie mogę spać". Obrazy migoczą, różne szufladki się otwierają. 

"Myślałem, że zachwycą mnie tu ruiny i plakietki,
drobne przedmioty z gliny i szkła 
przechowywane w muzeum 

byłem przygotowany na czarny bazaltowy topór
o dwóch ostrzach który jednym cięciem przetnie
pępowinę mojego kraju (...)"

Widzimy, czujemy sygnały, ale cóż... W końcu i tak trzeba wrócić "do przeliczania małych liczb".



niedziela, 8 lutego 2015

O "Przeciekach" w "Migotaniach"

W najnowszych "Migotaniach" ukazała się recenzja mojej książki "Przecieki z góry" (Kwadratura, 2012). Jej autorem jest Piotr Gajda.
"Migotania" są nie tylko dostępne w Empikach, ale także jako *.pdf do ściągnięcia za darmo. Polecam. Zapraszam też do księgarni po książkę ;D. ( http://www.sklep.poezja-polska.pl/index.php?p317,przecieki-z-gory )



wtorek, 3 lutego 2015

Maczanie rzodkiewek w soli morskiej

PIOTR GROBLIŃSKI "Depilacja okolic serca", Wyd. Beauty In Sp. z o.o. Press Sp.k., Łódź 2014.

Poeci szukają swego miejsca w mało poetyckim świecie. Znajdują. Piotr Grobliński, autor kilku książek poetyckich, redaktor naczelny wydawnictwa poetyckiego odnalazł się jako felietonista w czasopiśmie Les Nouvelles Estetiques (LNE @ spa). Publikował je od 2009 i postanowił je zebrać w książce. Słusznie zrobił, bo to, co założył w felietonie pierwszym, udało mu się z pewnością. Miały pobudzać do refleksji – pobudzają. Miały wzmacniać korę mózgową – wzmacniają. Piotr z łatwością powynajdywał  tematy związane z najróżniejszymi formami dbania o ciało. 

Najfajniejszy jest humor i dystans do siebie doktora Johna Ciacha-O'Groblicka: np. gdy pisze o soli morskiej – dodaje, że czasem odruchowo, gdy kąpie się wannie, macza w niej rzodkiewki.
No i ten błysk pióra. Taki jak w felietonie drugim, gdzie mamy świetne nawiązanie do „Jak ocalał świat” z „Cyberiady” Lema.

Grobliński porusza się w tematyce związanej z dietami czy kosmetykami, wdzięcznie i lekko. Rozśmiesza nas farmaceutycznymi obsesjami: „taka witamina E: gdy będzie jej za mało, grozi mi rozdrażnienie, osłabienie zdolności koncentracji (…) Ale jeśli przekroczę dzienną dawkę, skazuję się na zmęczenie, bóle głowy, osłabienie mięśni (...)”. Zgrywa się z nacierania się różnymi paskudztwami, ze ślinienia się na widok rzepy. Najpiękniej - gdy idzie na zupełny surreal: gdyby (Chińczycy) byli grubi, zwyczajnie nie zmieściliby się w Chinach. Półtora miliona grubasów rozsadziłoby mur chiński od środka”, gdy wkurza się na to, że za dużo chorób jest rodzaju męskiego albo gdy próbując rozwikłać czy fale radiowe szkodzą - uspokaja się: „moja żona (…) pracuje w radiu i sporo czasu spędza na antenie, mimo upływu lat wciąż wygląda młodo”.
Prawdziwy cymes, gdy snuje dywagacje o Facebooku: czy posiadanie 250 wirtualnych znajomych zmniejsza samotność czy raczej ją podkreśla?  

Dodatkiem jest kilka wierszy - interesująco zaprezentowanych na kalce technicznej. Czy należy je potraktować jako zapowiedź większego tomu? Zostawiają niedosyt. Wyróżniam skromną siedmiowersową „Upojnię drobiu” - z grą słów mendel/Mendelejew i „Drugą komunię” - zgrabnie czerpiąca z obserwacji, sięgającą do wspomnień.

Poeta stał się felietonistą. Trzeba więc szukać poezji w tekstach, gdzie „równo po prawej”. Gdy poezja drapie jak peeling, felieton jest jak balsam. Nakładajcie grubo.

sobota, 17 stycznia 2015

Pragniemy jak jasny gwint

FISZ EMADE TWORZYWO - "Mamut", Agora 2014.


Jazzowe pianino rozpoczyna najpiękniejszy utwór "Ślady" - z refleksyjnym tekstem o szczęściu, wdzięczności, bezradności, niepewności... Fisz-poeta genialnie zestawił słowa i wersy, dodał trochę pieprzu (o świeceniu tyłkiem) i trafił mnie bezbłędnie. Prosto w serce! - skoro potrafię dziś nie bacząc na kurs franka śpiewać "Jestem szczęściarzem, wiem"... Niesamowicie brzmią słowa o wyobrażeniu sobie życia po śmierci - w popowej przecież, radiowej piosence!  Muzycznie to prawdziwy majstersztyk, pętelka na klawiszach, żeńska daleka wokaliza, rozpływam się... Niezwykła rzecz! Przejście do klasyki.

Płytę rozpoczyna radiowy przebój - "Pył". Przecudny teledysk! Świetny taneczny beat! Sprawdziłem w sylwestra - działa. Taniec jako zagłuszenie wiochy, która nas otacza. "Kroczymy wolno jak jakieś zombie". Fisza bardzo prześladuje fraza "Chcę zapamiętać" - jakby wieszczył koniec. Sugeruje, by wyjść na dancefloor i gibać się ile wlezie, skoro "Przyszłość jest pewna". Niech trzeszczący parkiet gada za nas, że "pragniemy szczęścia jak jasny gwint." 
Pogodny, wesołkowaty, o spełnionych marzeniach jest utwór nr 3. Ze zwariowanym fragmentem: "A jeśli jest Bóg / Gdzieś wysoko tam / Niech chwyci mnie za fraki / I rzuci do Twych stóp". Refren mógłby reklamować kumulację lotto. W sumie jak odkręcić na full, to powódź studolarówek nad głową wizualizuje się sama: "Zwiedzam świat, zwiedzam cały świat".
Utwór "Wojny" - z refrenem o sercu - przeszywa nas niepokojem. Mamy tu, i czysty głos Nosowskiej, i rzewne skrzypce. Tematycznie skojarzył mi się Sting z utworem "Russians"...
"Karate" o jakimś fanatycznym opętańcu, ma fajne chórki. Prawdziwy gospel! Trudno nie polubić tekstu o chwycie karate wobec diabła.
Refleksyjną nutę jak z jakiejś francuskiej piosenki ma "Zemsta", o tym, że każdy nosi w sobie zło.
Gaduła-Fisz załącza się w utworze nr 8 "Dzień Dobry". "Więcej spaceruję jak Sting po księżycu"... Życiowy tekst o tym, że powinniśmy wylogować się z płytkich facebookowych relacji... "Pchamy swój wózek nie tylko po Biedronce"...  Absolutnie mistrzowski przekaz!
"Wróć" z klawiszami jak z Casio, sprawia, że płaczę. "Świat się zmienia, czy tego chcesz czy nie, świat zmieni się"...  Piękny jest smutek, "garnitur pełen wielkich dziur".
"Mamut" to utwór instrumentalny, tajemniczy, inspirowany być może chińskimi koncertami Jeana Michaela Jarre'a. Przeniósł mnie w tamten czas - muzyki z kaset puszczanych na magnetofonie Finezja.
Po mamucim mruczeniu jest jeszcze - "Piwnica" i jej zawodzenie przy tłustym beacie. O tym, że są gdzieś bębny, które walą w rytm. Są, są.

sobota, 27 grudnia 2014

Endorfiny, kop i kolka

MARCIN ORLIŃSKI „Tętno”, SPP O/Łódź, Dom Literatury, Łódź 2014

56 wierszy z toposem biegania. Od razu wyświetliła mi się fraza poetki Nosowskiej: „Przed siebie biec / by pozbyć się sił / czasem tak mi wstyd”.

Potem przed moimi oczami przebiegła od razu: polska i zagraniczna elita polityczna, celebryci, ulubiony „obiektywny” dziennikarz, zaprzyjaźniony krytyk, który obiecał zrecenzować moją książkę i serdeczny kumpel z ławki, który obiecał oddzwonić. Nie muszę dodawać, że wszyscy pławili się w endorfinach.
Nic to, na bok uprzedzenia. „Pot, krew i łzy. Więc biegniesz. Łykasz te wszystkie początki, / popijasz wodą.” - deklaruje nam warszawski poeta. Bieganie jest odpowiedzią na pytanie: „jak żyć?” Możliwe, że na każde.

Wykłady z filozofii joggingu? Ból łydy jako sens życia. „Pokochaj barwę asfaltu”; „Przywitaj z zawrotami głowy i halucynacjami. Kilka godzin biegania daje kopa, o jakim nie śniło się filozofom...”. Dodajmy, że Marcin Orliński skończył filozofię na UW.

A może te wiersze o bieganiu to wielka metafora? Może nie chodzi o bieganie, a o zajęcie się życiem, sobą, nieużalanie się. Źródłem szczęścia jest zmęczenie. Truchtaj, zakreślaj coraz większe koła?
Na stronie siódmej znajduję wyznanie ateisty-uciekiniera od Boga. Interesująco poetycko jest w wierszu „W drugą stronę”. W tych krótkich wersach jest sporo podręcznika psychologii. Bieganie jako środkowy palec, bieganie „na przekór”. W „Wiośnie” zwraca uwagę aliteracja „Odór w tonacji G-dur” i o tym, że nie musimy być źli, na pewno ktoś nas w tym wyręczy. Kupuję tę myśl!
Biegnąc dalej: jest trochę „nowoczesnej” poezji z newsów, są filozofowie wobec głodu i zimne piwo wobec obecności ambasadorów. Aha, jeszcze historyjka z paszportem. Jest! Błysnęło! W wierszu o „możliwościach”: „Karuzele mnie nie kręcą”. A dalej to już pełne światło. Wiersz „Rekrutacja” - bez zbędnej frazy. Młody wkurzony szukający pracy, w garniturku, nagle rozpinający kołnierz i poluźniający krawat. „Coś wzięło się / za mnie i się po mnie przeszło.” Klasa.
Przyjemna jest „Próżnia” filozoficzna, ironiczna, z fajną puentą. Jeśli dobrze rozkminiam „Darmowe minuty” są o natręctwie poezji. Poezja jako akwizytor, wciskający nam tani kredyt.
Marcin raz jest uważnym obserwatorem np. gdy widzi znikanie zawodów typu: szewc, zegarmistrz, raz zbyt niebezpiecznie zbliża się do bon motów w stylu Coelho.
Z zaciekawieniem czytałem wiersze „Podmiot” i „Imiona” („Jakie lepiej wybrać? Nowoczesne, tradycyjne?” Miron? Wisława?). Ze wzruszeniem ramion np. „Ekran” („czułość” z puenty – ograna), ze smutkiem wiersz „Edukacja”, bo to o klęsce nauczycielskiej. Orliński sięga tu po przekleństwo do „Drogiego profesora”, poczułem je osobiście.
W „Językach obcych” obok fajnych konstatacji jest wtręt polityczny, że wykrzykiwanie haseł narodowych ma się nijak do patriotyzmu. A następny wiersz („Pierwszy wiersz o miłości”) to już w ogóle Maria Peszek i Gaz.Wyb. Dostaje się kościołowi, „który pieprzy dzieci, błogosławi czołgi i rozkrada ziemię, tę ziemię.” Kolka mnie złapała od tego wiersza i skurcz, i musiałem odłożyć książkę na jakiś czas. 
„Państwo Środka” jest w porządku. Przebiegnięcie się przez miasto, dało przebudzenie: wszystko jest chińskie. I przyglądamy się „metce tego pięknego wieczoru” z niedowierzaniem. I wiersz „Kolano” czyta się bardzo przyjemnie.
Podoba mi się jak Marcin parafrazuje tuwimowskie „Do krytyków” i jak zajmująco opowiada o swoich wątpliwościach pisarskich: „Po przeczytaniu kilkuset tomów / wierszy nie wiem już, czym jest poezja. Zapewne wszystkim po trochu: igraszką, polityką, a także // flirtem i kłótnią.” Lekturę tego wiersza polecam serdecznie wszystkim, szczególnie piszącym. Przedostatni wiersz niech przeczytają fani wulgaryzmów.
W ostatnim poeta się zatrzymuje. Przecież w końcu taka jest rola poezji. Zatrzymywać.