Nieruchome spławiki nad głębokościami

Autor: Krzysztof Kleszcz

ARTUR NOWACZEWSKI "Elegia dla Iana Curtisa", Biblioteka Toposu, Sopot 2010

"Polak mały" ma 27 lat. A to niezła cezura. Wiadomo swój żywot zakończyli wtedy Jim Morrison, Jimi Hendrix, Janis Joplin...

Nowaczewski ocalał. Ale od razu zaznacza, że mentalnie jest trupem. Błogie dzieciństwo się skończyło. Nie ma już ministranta, grzecznego chłopczyka. A gdzie są jego bohaterowie? Podobno Kajko i Kokosz to podróbki, Indianie z lektur pewnie piją w rezerwacie. Na jakim morzu żegluje dziś Paganel z książki „Dzieci Kapitana Granta”, jakich lądów szuka?
Przywołani zostają jeszcze np. Leon Zawodowiec, Jack Sparrow, zdobywca Everestu – Hillary...
Tyle, że w słodkim miodzie dzieciństwa pływa plama goryczy. Wulgarna ironia, cynizm pożarły idealnych bohaterów z Młodzieżowej Biblioteki. Dziś tylko: „dupa, sex, napisy w kiblu”.

"Dorosły" umie dziś tylko ironizować przy otwartym oknie:„Biegnij studenciku, niech cię miłość spali” i przypomina mu się maj... „a maj był zimny tego roku” (parafrazuje Gałczyńskiego „Pieśń o żołnierzach Westerplatte”, jakby wspominał walkę).

W tych "dorosłych wierszach" jest sporo wysokiego, egzaltowanego tonu: „zali to ty Ianie Curtis wołasz mnie?”, który bywa nieprzekonujący. Ale są „mocne obrazki”, które i owszem: np. rzygający Mickiewicz, który wyciera sobie rękawem usta i woła „jedźmy!”.
W kilku erotykach rozczarowały mnie ckliwe puenty, ale to właśnie najczulszy wiersz (tym razem parafraza wiersza „Kawa i tytoń” z „Kolonii” Różyckiego) „kupił mnie” całego:

„Pisanie”.

kiedy zaczynałem pisać, roiło mi się,
że będzie najważniejsze to pisanie,
przyjdą dni, miłość, podróże, a ja
będę to wszystko zapisywał, zamieniał
na wiersze, z wierszy będę przeszłość
odtwarzał jak ulubiony kompakt
z listą marzeń. i tak to się zdawało układać.
kiedy zaczynałem pisać zdawało mi się
że to z mojego talentu, wrażliwości
że sam jestem swoim pisaniem, z niego
istnieję i się staję. i kiedy nie szło mi
tęskniłem za wierszami jakbym zapomniał,
że te najprawdziwsze są jak niechciany dar
i trwało to tak, szarpało aż pewnego dnia
obudziłem się skurczony we własnej skórze,
dziwnie bezbronny i nagi wobec faktu
że się mnie nie kocha. pytałem więc wierszy:
gdzie są jej włosy, jej ciepło, policzek,
ale była tylko Anna i właśnie jej nie było.


W wierszu *** na stronie 17 znalazłem niesłodką frazę „spławiki wędek tkwią nieruchomo nad głębokościami”. To ona sprawiła, że i ja zacząłem łowić. Na chwilę ożyli Indianie machający tomahawkami z ilustracji książki, którą dał mi do przeczytania mój przyjaciel - wtedy 12-latek. Potem Kajko i Kokosz mrugali do mnie okiem z Krainy Borostworów, a z plakatu „Espana 82” błysnęła ruda fryzura. Dlaczego ja miałem plakat Kaja Goo Goo, plakietkę Georga Michaela? (Czy ze mną wszystko było w porządku?). Był też plakat Małgorzaty Ostrowskiej z Lombardu... To wszystko znikło „za jednym pstryknięciem”.

Zostanie w mojej głowie obrazek z wiersza „Co przynoszą kobiety”, gdzie opuszczony mężczyzna pitrasi coś w kuchni - „umyka jak karakon przed własną ścierą”, albo ten z budowy sztucznego jeziora „Czorsztyn 1989”: „dzisiaj jestem już pewien nie da się wywieźć ziemi. wszystkie skały i piaski są przypisane do siebie, na nic pamiątki, na nic zbieranie skamielin, amonitów, ziemia w nocy wraca na swoje miejsce;”.

„Kiedy zawalił się dotychczasowy świat...” – pisze na ostatniej stronie swojej książki autor – „... słuchałem wciąż Control”. Dobrze, że dołujący Joy Division zagłuszył afirmujący życie Jacques Brell okrzykiem „Amsterdam!”.

"Elegia dla Iana Curtisa" przynosi nam na koniec pełne nadziei wyznanie: „Raz jeszcze wejdź w to ciało wyrzucone na brzeg", „Serce nie sługa, lecz przyczajony tygrys ukryty smok”.